Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության Ժնևի Կենտրոնական գրասենյակը նախաձեռնել է հիվանդանոցային մանկաբուժական ուղեցույցների արդիականացման գործընթաց, որին մասնակցում են ընտրված փորձագետներ աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններից՝ ԱՄՆ-ից, Մեծ Բրիտանիայից, Հնդկաստանից, Քաթարից, աֆրիկական, ասիական, հարավամերիկյան այլ երկրներից։   Որպես ԱՀԿ արևելաեվրոպական տարածաշրջանը ներկայացնող փորձագետ, խմբում ներգրավված է «Արաբկիր» ԲՀ -ի Երեխաների և դեռահասների առողջության ինստիտուտի ղեկավար, Առողջապահության նախարարության մանկաբուժության գծով խորհրդատու Սերգեյ Սարգսյանը։ Որպես համախմբագիր նա մասնակցել է 2022թ-ին հրապարակված ամբուլատոր բուժման ԱՀԿ Եվրոպական ուղեցույցի մշակմանը նույնպես։   Համագործալցելով ԱՀԿ-ի հետ` Առողջապահության նախարարությունն այս պահին թարգմանում է ձեռնարկը` Հայաստանում տեղայնացնելու համար: Այս աշխատանքները մեծապես նպաստում են Հայաստանում առավել օպտիմալ ուղեցուցների մշակմանը և երեխաների և մեծահասակների բուժման որակի բարելավմանը:

Սիրելի մանկաբույժներ,   շնորհավորում ենք մասնագիտական տոնի առիթով եւ ասում ձեզ` շնորհակալություն. ձեր նվիրումն անգնահատելի է, հոգատարությունն` անչափելի: Աշխատասենյակների պատերին փակցված այս անկեղծ նկարները ձեր փոքրիկ պացիենտների անսահման սիրո ու հավատի վկայություններն են, ձեր նկատմամաբ նրանց վստահությունը` ամենաթանկ ու դարմանող դեղամիջոցը:   Առողջ եղեք ու առողջ պահեք մեր փոքրիկներին` շարունակելով վայելել նրանց մաքրամաքուր սիրուց ճառագող լույսը:

«Արաբկիր» բժշկական համալիրն աշխատանքի է հրավիրում մշտական հիմունքներով, հերթափոխային և ցերեկային աշխատանքային գրաֆիկով բուժքույրերի:   Պարտականություններ. կատարել բուժող բժիշկների նշանակումները` ճշգրիտ, լիարժեք, որակով և ժամանակին ժամանակին կազմակերպել լաբորատոր/գործիքային հետազոտությունները և հետևել դրանց արդյունքների ստացմանը, իրականացնել պացիենտների բուժական խնամք, բուժական-ախտորոշիչ և կանխարգելիչ միջամտություններ` ըստ բժշկի նշանակման: Պահանջներ. միջին մասնագիտական կրթություն, մարդասիրություն, ընկերասիրություն, սովորելու պատրաստակամություն: Դիմելու համար Ձեր մոտիվացիոն նամակն ու կենսագրականն ուղարկեք [email protected] էլեկտրոնային հասցեին:

Հարգելի գործընկերներ,   սիրով ներկայացնում ենք «Արաբկիր» բժշկական համալիր-երեխաների եւ դեռահասների առողջության ինստիտուտի մասնագետների աշխատությամբ «Արաբկիր» միացյալ մանկական բարեգործական հիմնադրամի ու ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի Հայաստանի գրասենյակի տպագրած «Երեխայի զարգացումն ու զարգացման խանգարումները. վաղ միջամտության հիմունքները» ուսումնական ձեռնարկը` բժիշկների եւ բուժքույրերի համար:   Ձեռնարկի հրապարակման ծրագիրն իրականացել է Ռուսաստանի դաշնության ֆինանսավորմամբ: Ձեռնարկն արժանացել է Առողջապահության նախարարության հավանությանն ու երաշխավորությանը:   Գրքում առանձնացված են երեխայի զարգացմանն ու դրա խանգարումներին վերաբերող մի շարք թեմաներ, ներկայացված են մանրամասնություններ` զարգացման գնահատման վերաբերյալ, վաղ միջամտության, ինչպես նաեւ ծնողների եւ խնամակալների հետ տարվող աշխատանքի մասին:   Ձեռնարկը տեղադրված է ՅՈՒՆԻՍԵՖ Հայաստանի էջում, ինչպես նաեւ «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ կայքում:

Սիրելի հայրենակիցներ, ուրախությամբ տեղեկացնում ենք, որ «Արաբկիր» բժշկական համալիրի մասնագիտական մեծ թիմին են միացել մեր գործընկերներ Էռնեստ Լալայանը` մանկաբույժ, Ռուբեն Խաչատրյանը` բժիշկ-ռադիոլոգ, Արմեն Աբհարամյանը` գաստրոէնտերոլոգ, էնդոսկոպիստ եւ Լիանա Գրիգորյանը` լոգոպեդ:    Նախապես գրանցվել կարող եք` զանգահարելով 015 400 300 եւ ներքին` 21 27` մանկաբույժի խորհրդատվության համար, 010 23 20 20` ուլտրաձայնային հետազոտության համար,  015 400 300 եւ ներքին` 12 16` գաստրոէնտերոլոգի խորհրդատվության եւ էնդոսկոպիկ հետազոտության համար,  010 26 47 62` լոգոպեդական պարապմունքների համար:

news.am-ի տեսանյութը բնածին ծուռթաթության եւ կոնքազդրային հոդի դիսպլազիայի մասին է` որպես մանկական օրթոպեդիայում ամենահաճախ հանդիպող պաթոլոգիաներ:   Մանրամասները ներկայացրել է «Արաբկիր» բժշկական համալիրի օրթոպեդիայի եւ վնասվածքաբանության բաժանմունքի ղեկավար Վահե Յավրյանը:   Մանկական օրթոպեդիայում երկու ամենահաճախ հանդիպող պաթոլոգիաները՝ բնածին ծուռթաթությունն ու կոնքազդրային հոդի դիսպլազիան են։ Ըստ վիճակագրության՝ ծուռթաթության գործակիցը 1.5 է` 1000 նորածինի դեպքում, 40 երեխա ծնվում է կոնքազդրային հոդի դիսպլազիայով կամ թերզարգացած հոդով,եւ2-ը ՝ լրիվ հոդախախտով։ Երկու խնդիրների լուծման մոտեցումներում վերջին տարիներին մեծ փոփոխություններ են եղել, որոնք թույլ են տալիս խուսափել երեխաների հաշմանդամությունից։   «Արաբկիր» բժշկական համալիրի Օրթոպեդիայի ու վնասվածքաբանության բաժանմունքի վարիչ Վահե Յավրյանն ասում է` ծուռթաթության դեպքում նախկինում երեխաները մի քանի անգամ վիրահատվում էին, եւ 15 տոկոսը ունենում էր հաշմանդամություն ամբողջ կյանքի համար։ Ամեն ինչ փոխվեց 2000–ականներին, երբ ներդրվեց Պոնսեթիի մեթոդը։ Այն առաջին անգամ Հայաստան է բերել հենց Վահե Յավրյանը, 2012թվականին ` հեղինակ Իգնասիո Պոնսետիի աշխատավայրում` Այովայի համալսարանում սովորելուց եւ «Արաբկիր» բժշկական համալիր վերադառնալուց հետո:   «Պոնսեթիի մեթոդը իրենից ներկայացնում է հատուկ մեթոդիկայով գիպսավորում, որը պետք է անել ճիշտ, ինչպես որ նկարագրված է։ Դրա արդյունավետությունն ապացուցված է միլիոնավոր ծուռթաթ երեխաների բուժման արդյունքում։ Դրանից հետո գալիս է երկրորդ փուլը, որն իր մեջ ներառում է աքքիլեսյան ջլի ենթամաշկային հատում։ Այս փուլը պարտադիր է ծուռթաթ երեխաների 95 տոկոսի համար։ Դրանից հետո գալիս է երրորդ էտապը, երբ երեխաները պետք է կրեն բրեյսեր։ Հայաստանում կիրառվում է այովա բրեյս տեսակի բրեսեր։ Կան նաեւ այլ տեսակի բրեյսեր, բայց այովա բրեսը հենց Այովայի համալսարանի կողմի դիզայնով մշակված բրեսն է։ Բուժման այս երեք կոմպոնենտները ունեն բուժման նույն կարեւորությունը։ Այսինքն չի կարելի ասել, որ կարեւոր է փոքր վիրահատությունը, գիպսավորումը կամ բրեսը, բոլոր համակցությունն է տալիս այն արդյունքը, որ ունենք այսօր», – ասում է բժիշկ Յավրյանը։   Այս մեթոդի կիրառման շնորհիվ Հայաստանում 2012 թվականից մինչ օրս ոչ մի երեխա բարդ վիրահատություն չի տարել եւ ծուռթաթության պատճառով հաշմանդամություն չունի:   «Հիմա ծուռթաթության բուժման լավ արդյունք համարում ենք թաթը, որը ոչ միայն ամբողջ մակերեսով հենվում է, այլ պահպանել է իր ֆունկցիոնալությունը եւ թաթի հոդերում շարժումների ծավալը։ Ես միշտ ծնողներին ասում եմ, որ եթե մենք մնանք ճիշտ պրոտոկոլի մեջ, եւ եթե դուք ուզենաք, որ ձեր երեխան ֆուտբոլով զբաղվի, նա կարող է այդ թաթով զբաղվել ֆուտբոլով», – ասում է նա։   Վահե Յավրյանը նաեւ նշում է, որ ծնողներն իրենք կարող են հեշտությամբ ախտորոշել ծուռթաթությունը. թաթը հնարավոր չէ ձեռքով ուղղել։   «Բնածին ծուռթաթությունն 4-բաղադրիչային դեֆորմացիա է, որը չի ուղղվում պարզապես ձեռքի շարժումով։ Խնդիրը շարակցական հյուսվածքում է եւ հիմնականում կապանների կարճության մեջ Է, որի հետեւանքով առաջանում է թաթը կազմող ոսկորների հոդախախտ եւ ենթահոդախախտ։ Դրան անհնար է շփոթել դիրքային խնդիրների հետ, որոնք կարող են լինել ներարգանդային փուլում, քանի որ դրանք շատ հեշտ ուղղվում են ձեռքով։ Սովորաբար ուսանողներին ասում եմ, որ ծուռթաթությունը կարիք չունի ախտորոշման բժշկի կողմից, քանի որ դա այնպիսի արտահայտված դեֆորմացիա է, որ ծնողն ինքը ծննդաբերությունից հետո տեսնում է այն։ Եթե դեֆորմացիան ձեռքով ուղղելիս ամբողջովին ուղղվում է, ուրեմն դա բնածին ծուռթաթություն չէ», - ասում է մանկական վնասվածքաբանը։   Բժիշկը կլինիկական բարդ դեպք է ներկայացնում. վերջերս մի 5 տարեկան երեխայի են ընդունել, որը մինչ այդ ծուռթաթության ոչ մի բուժում չէր ստացել։    «Մեզ համար տարօրինակն այն էր, որ երեխան մինչ այդ որեւէ բուժում չէր ստացել։ Նախկինում դժվար կլիներ պատկերացնել, որ 5 տարեկան ծուռթաթությունը հնարավոր է գիպսավորմամբ բուժել։ Բայց քանի որ մենք գրականությամբ ծանոթ ենք, որ պոնսետիի մեթոդը ոչ միայն նորածնային տարիքի համար է կիրառում, հոդվածներ կան մինչեւ 10 տարեկաների համար, որոշեցինք, որ երեխան պետք է բուժվի հենց այս մեթոդով։ Երեխան ստացավ գիպսավորում, դրվեց 7 գիպս, որից հետո կատարեցինք աքիլլեսյան ջլի ենթամաշկային հատում,եւայժմ երեխան կրում է օրտեզ։ Արդյունքները ավելի քան բավարար էին։ Մենք ունենք ամբողջ մակերեսով հենվող եւ բավականին ֆունկցիոնալ թաթ 5 տարեկան չբուժված դեպքի համար», – նշում է նա։   Իսկ ի՞նչ են կոնքազդրային հոդի դիսպլազիան եւ հոդախախտը: Բժիշկը նշում է` կոնքազդրային հոդի հադախախտի հետ կապված մարդկանց մոտ թյուր պատկերացում կա, թե դա ծննդաբերության ժամանակ վնասվածքի հետեւանք է։ Իրականում դա բնածին խնդիր է՝ կոնքազդրային հոդի դիսպլազիա կամ թերզարգացած հոդ, որի վերջին աստիճանը հենց հոդախախտն է։   «Սա մեծ խնդիր էր օրթոպեդիայի համար, քանի որ կլինիկական զննումը եւ սիմպտոմները, որոնք մենք գիտեինք եւ գիտենք, թույլ էին տալիս ախտորոշել այն երեխաներին, որոնք ծնվել էին արդեն հոդախախտով եւ խիստ սահմանափակում էր ախտորոշումն այն երեխաների համար, որոնք ծնվել են դիսպլազիայով։ Բացի կլինիկական զննումից ունեինք այլընտրանք, որը ռենտգեն հետազգությունն էր, որը ամբողջովին թույլ չէր տալիս ախտորոշել։ 1960-70-ական թվականներից ավստիրացի պրոֆեսոր Գրաֆի կողմից սկսվեց կիրառվելեւաստիճանաբար ներդրվել նորածինների կոնքազդրային հոդերի սոնոգրաֆիկ հետազոտությունը, որը հետագայում բժշկական համայնքի կողմից ընդունվեց որպես ապացուցված ախտորոշման մեթոդեւայժմ համարվում է ախտորոշման ոսկե ստանդարտ», – պատմում է մասնագետը։   Վահե Յավրյանը Ավստրիայում ուսանել է հենց Գրաֆի մոտ, հետո մեկ տարի փորձարկել է մեթոդը Երեւանյան ծննդատներից մեկում։ Առողջապահության նախարարության հետ երկարատեւ աշխատանքից հետո կոնքազդրային հոդի ուլտրաձայնային հետազոտությունը ներդրվել է Հայաստանում` որպես նորածնային համապետական սկրինինգային ծրագրի մաս։ Բժիշկ Յավրյանը հպարտությամբ նշում է. նույնիսկ ոչ բոլոր եվրոպական երկրներում է գործում այդպիսի սկրինինգային ծրագիր։ Ծրագրի շնորհիվ Հայաստանում այսօր գրեթե չունենք այդ խնդրի պատճառով հաշմանդումություն ունեցող երեխա։    «Մեթոդն ունի շատ բարձր ճշգրություն՝ 99,9 տոկոս։ Այն ամբողջությամբ թույլ է տալիս հայտնաբերել անգամ ամենափոքր թերզարգացած կոնքազդրային հոդըեւհամապատասխան միջոցառումներ ձեռնարկել, որպեսզի երեխան ժամանակին ստանա բուժում։ 2007 թվականին պաշտոնական տվյալներով մենք ՀՀ-ում ամեն տարի ունենում էինք 20 երեխա, որոնք առաջին կարգի հաշմանդամ էին դառնում կոնքազդրային հոդի հոդախախտ կամ զարգացող հոդախախտ։ Մեզ մոտ այդ պատճառով հաշմանդամության ցուցանիշն ամենաբարձրն էր։ Երբ ես նոր էի սկսում, իմ ուսուցիչը տարեկան շուրջ 30 երեխայի բաց վիրահատություն էր անում։ Եվ որպեսզի հասկանանք, թե ինչպիսի փոփոխություն մտցրեց սքրինինգի ներդրումը մեր հանրապետությունում, կարող եմ ասել, որ անցյալ տարի կոնքազդրային հոդի հոդախախտի պատճառով հաշմանդամություն ստացած 4 դեպք ենք ունեցել։ Կա ոսկե օրենք, որի համաձայն ունենք վաղ ախտորոշումեւուշ ախտորոշում։ վաղ ախտորոշումը նշանակում է, որ եթե երեխան ունի խնդիր, այդ խնդիրը պետք է առաջին 3 ամսում դիֆերենցված լինի։ Բուժումն այդ ժամանակ սկսելիս մենք գիտենք՝ դիսպլաստիկ է, թե հոդախախտված, հավանականությունը, որ կստանաս անատոմիապես լավ,ֆունկցիոնալ հոդ, ամբողջ կյանքի ընթացքում 98 տոկոս է», – նշում է Յավրյանը։     «Արաբկիր» բժշկական համալիրում ծնողներին տրամադրվում է հատուկ տեղեկատվական թերթիկ, որտեղ մանրամասն նկարագրվում է, թե ինչպես պետք է խնամել կոնքազդրային հոդի դիսպլազիայով երեխային, որպեսզի հոդախախտ չզարգանա։

Հարգելի գործընկերներ,   սիրով տեղեկացնում ենք, որ հոկտեմբերի 20-21-ին, ժամը 13։00-19։00-ին «ԴաբլԹրի Հիլթոն» հյուրանոցի դահլիճում անցկացվելու է Մանկական բժիշկների հայկական ասոցիացիայի, «Հայկական ակնաբուժության նախագիծ» բարեգործական հիմնադրամի եւ Լոս Անջելեսի մանկական հիվանդանոցի համատեղ մանկաբուժական կոնֆերանսը` հիբրիդային ձևաչափով:   Մանրամասների համար այցելեք https://learnwithopen.org/.../aecp-chla-21th.../ Նախապես գրանցումը պարտադիր է։ Գրանցման հղում՝ https://us02web.zoom.us/.../WN_hRE5hbERQ5225YMb50asTg... Մասնակիցները կստանան ՀՀ ԱՆ ՇՄԶ կրեդիտներ։

Հանրային հեռուստաընկերությունը՝ ուժեղ Մկրտիչի մասին: Տղան բազմաբեկորային վնասվածք է ստացել Մարտակերտի Վանք գյուղում:   Արդեն քանի օր է` Վազգենը որդուն այսպես է սիրում` գրեթե չդիպչելով. Վախենում է հանկարծ չցավեցնի: 13-ամյա որդու մարմնում հարյուրավոր բեկորներ կան: Ցույց է տալիս օրեր առաջ հիվանդանոցում նկարած կադրն ու ավելացնում` փառք Աստծո, որդին ավելի լավ տեսք ունի: Վազգեն Հովոյան----Կինս ուղարկեց, թե գնա երեխեքին նկարիր-բեր: Եկա, ինքը նոր վիրահատությունից դուրս էր եկել: Կինն է, կրկին բազմաբերկորային վնասվածքներով, այլ հիվանդանոցում է բուժվում: Մարտակերտի շրջանի Վանք գյուղում էին ապրում 2020-ի պատերազմից հետո: Դադիվանքից էին տեղափոխվել: Մկրտիչ Հովոյան---- Մենք տանն էինք բոլորս, նստած էինք ու... Պայթյուն եղավ: Քաղաքացիական օբյեկտները թիրախավորած ադրբեջանական հրթիռը հենց իրենց տան վրա ընկավ: Մկրտիչ Հովոյան--- Սկզբում դեղին ուժեղ լույս վառվեց, ու պայթյուն եղավ: Հետո ամեն ինչ սեւացավ: Ու.. ես արթնացա, չեմ հիշում` ընկել եմ, չեմ ընկել... ես ոտքի կանգնեցի, դոշս ցավում էր: Տեղափոխեցին հիվանդանոց ու երկու անգամ վիրահատեցին: Ալբերտ Լալազարյան--- մանկական վիրաբույժ--- ունեցել է ստորին ծնոտի ձախ թեւի կոտրվածք` բազմաբերկորային, առանց տեղաշարժի, բարեբախտաբար: Ունեցել է ձախից առաջին կողի կոտրվածք, էլի առանց տեղաշարժի: Ձախ թոքի ստորին բլթում ունի օտար մարմին` էդ ռումբի բեկորներից, ձախ թոքի ստորին բլթի սալջարդով եւ պլեւրային խոռոչում արյան առկայությամբ: Ձայծաղի մեջ ունի օտար մարմին` էլի բեկոր: Նաեւ երեք տեղից ստամոքսն էր վնասվել, բարակ աղիները` տասնհինգ, հաստ աղին` մեկ տեղից: Ալբերտ Լալազարյան--- մանկական վիրաբույժ---- Վիարահատվել ա, վերականգնվել ա, հաստ աղին հանվել ա կոլոստոմայի տեսքով` ձախ կողմից: Մկրտիչ Հովոյան---- Սկզբում այ էս երկու վերքն էին շատ ուժեղ ցավացնում, չէի կարողանում ձեռքս դնել էսպես, բայց հետո արդեն անցան էդ վերքերը: Աջ ձեռքի դաստակի հատվածում նույնպես օտար մարմին կար: Մկրտիչ Հովոյան---- Մատս մինչեւ այ էստեղ չէի զգում, ու բութ մատս ցավում էր ահավոր: Վիրահատել են, հիմա կարողանում եմ բոլոր մատերս շարժել` բացի բութից. ցավում է: Այսօր էլ փափուկ հյուսվածքներում բազմաթիվ բեկորներ ունի` գլխից մինչեւ ոտքեր: Ալբերտ Լալազարյան--- Ամենամեծ ռիսկը, որ ունենք էսօր, դա թոքի ստորին բլթի բեկորն ա, որը շնչառական շարժումների ժամանակ ինչ-որ չափով թոքի հյուսվածք կարող է վնասել եւ օրերից մի օր մոտենալ խոշոր անոթներին եւ էնտեղ խոշոր արյունահոսություն առաջացնել: Հիմա թոքի բեկորը հեռացնեու դեպքում պետք է հեռցվի նաեւ թոքից մի մաս: Դրա համար սպասում են: Մյուս վտանգը փայծաղի օտար մարմինն է: Ալբերտ Լալազարյան--- Ինքը չի շարժվում, նոր առաջացող արյունահոսության ռիսկը մեծ չէ, ցածր է, բայց էնտեղ ինֆեկցիոնն է վտանգավոր: Եթե փայծաղի մեջ ինֆեկցիա ունեցանք, դա խնդիր կառաջացնի ու կարող ա վերջանա փայծաղը հեռացնելով: Բեկորային վնասվածքներն իրենց զգացնել կտան ամիսներ հետո, վստահեցնում են մասնագետները: Իսկ Մկոն դրական է տրամադրված ու հավատացնում է. Մկրտիչ Հովոյան---- Ամեն ինչ լավ ա:  

Հերթական երկշաբաթյա այցով «Արաբկիր» բժշկական համալիրում էին մեր գործընկերները` Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներից. Սիեթլի մանկական հիվանդանոցի պրոֆեսոր, մանկական ուրոլոգ Փոլ Մերգերյանն ու մանկական վիրաբույժ Քեյթլին Սմիտթը:    Ուրո-վիրաբուժական ծառայության մեր թիմի հետ ԱՄՆ-ից եկած մասնագետները 40-ից ավել խորհրդատվություններ են իրականացրել եւ կատարել վիրահատություններ` ուղղված հազվադեպ հանդիպող զարգացման արատների բուժմանը. էպիսպադիա, սեռի զարգացման խանգարումներ, ադրենոգենիտալ համախտանիշ, հիպոսպադիայի բարդ ձեւեր, ինչպես նաեւ  հետանցքի եւ ուղիղ աղու զարգացման արատներ, հաստ աղու զարգացման արատ` Հիշպունգի հիվանդության ձեւով, թարախաբորբոքային սուր հիվանդություններ` հարուղիղաղիքային խուղակների տեսքով:    Վիրահատություններն ընթացել են բարեհաջող, պացիենտներն այժմ հետվիրահատական փուլում են: Խորհրդատվությունների առանձին ժամեր են տրամադրվել ոչ միայն առաջնային պացիենտներին, այլեւ նրանց, ովքեր ավելի վաղ տարել են նման հիվանդություններ եւ վիրահատություններ եւ շարունակաբար վերահսկվում են բժիշկների կողմից:

Բաց նամակ Իլհամ Ալիեւին   Ես թույլ եմ տալիս ինձ գրել այս բաց նամակը` հաշվի առնելով մի քանի հանգամանք. որպես մանկական վիրաբույժ ես վիրահատել եւ փրկել եմ հազարավոր երեխաների, նրանց մեջ եւ հարյուրավոր ադրբեջանցի երեխաների կյանքեր, երբ մենք բոլորս նույն երկրի քաղաքացիներ էինք, որպես ՀՀ Առողջապահության նախարար` արել եմ հնարավոր ամեն ինչ` մեր տարածաշրջանում, այդ թվում` Ադրբեջանում կարմրուկի բռնկումը կանխարգելելու համար` առաջարկելով Ադրբեջանի Առողջապահության նախարարին կարմրուկի պատվաստանյութի անհրաժեշտ խմբաքանակ, որպես ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ ես հանդես եմ եկել հայտարարությամբ` նշելով, որ ինձ համար անընդունելի է 18-20 տարեկան երիտասարդների զոհվելը թե' հայկական եւ թե' ադբեջանական կողմից` միայն այն պատճառով, որ մենք չենք կարողանում խաղաղ քաղաքական ճանապարհով հարցերին լուծումներ տալ:   Այս նամակով ես Ձեզ ցանկանում եմ հիշեցնել Ձեր խոստումի մասին եւ ասել, որ Դուք պարտավոր եք պահել այն` թե' որպես երկրի նախագահ եւ թե' որպես տղամարդ: Դուք պայման էիք դրել Լեռնային Ղարաբաղի հայերի առջեւ, որ վայր դնեն զենքն ու լուծարեն պետական կառույցները` փոխարենը խոստանալով համաներում բոլորի համար, ինչը ոգեւորված ողջունել էին աշխարհի առաջատար մի շարք պետությունների ղեկավարներ: Եվ հիմա, երբ մարդիկ վայր են դրել զենքը` կանխելով երկկողմանի բազմաթիվ նոր զոհեր, Լեռնային Ղարաբաղի նախագահը հրամանագրով հայտարարել է պետության լուծարումը, Լեռնային Ղարաբաղից դուրս է եկել մոտ 100.000 հայ բնակիչ եւ շուտով այդ հողատարածքը կհանձնվի ձեզ, Դուք, ցավալիորեն, չեք հայտատարում համաներում: Ես հույս ունեմ, որ իմ այս նամակը Ձեր մեջ կարթնացնի արժանապատվություն, եւ որպես խոստում տված նախագահ` կհայտարարեք համաներում հիմա, առանց նախապայմանների եւ ոչ թե ավելի ուշ` գեւերարումների նոր դեպքերից, նոր նսեմացումներից հետո:   Արա Բաբլոյան Բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր 29.09.2023 Երեւան, Հայաստան

«Արաբկիր» ԲՀ-ի Երեխաների եւ դեռահասների ինստիտուտի ղեկավար, ԱՆ Մանկաբուժության գծով խորհրդատու Սերգեյ Սարգսյանը ներկայացրել է կարճ եւ հստակ տեղեկություններ հակաբիոտիկների մասին:   Հակաբիոտիկները չեն ազդում վիրուսների վրա: Սուր շնչառական հիվանդությունների բացարձակ մեծամասնության պատճառը վիրուսներն են, որոնց վրա հակաբիոտիկները ոչ մի կերպ չեն ազդում:   Հակաբիոտիկներ նշանակվում են թոքաբորբի, միջին ականջի, նշագեղձերի, քթի ծոցերի մանրէային բորբոքումների ժամանակ:   Հակաբիոտիկների` առանց համապատասխան ցուցումների կիրառումը կարող է բերել ալերգիկ ռեակցիաների, ինչպես նաև հանգեցնել աղիների յուրահատուկ մանրէային բորբոքման զարգացմանը: Հակաբիոտիկները բացասաբար են ազդում նաև մարդու օրգանիզմում բնակվող օգտակար մանրէների վրա:   Բայց սա ամենևին չի նշանակում, որ հակաբիոտիկները կորցնում են իրենց կարևոր, հաճախ կյանք փրկող դերը: Շատ հիվանդությունների բուժման համար պետք է կիրառվեն հակաբիոտիկներ: Սակայն պետք է լինեն նշանակման հստակ ցուցումներ, իսկ դեղամիջոցի տեսակը, դեղաչափը և տևողությունը պետք է համապատասխանեն արդի բժշկագիտության մոտեցումներին: Հակառակ դեպքում` հնարավոր է կայունություն առաջանա հակաբիոտիկի հանդեպ և այն այլևս պացիենտի բուժման գործում ազդեցություն չունենա:   Կարդացեք, խուսափեք հակաբիոտիկների սխալ օգտագործումից, առավելեւս` չարաշահումից: Եվ ամենակարեւորը` հիշեք, որ հակաբիոտիկ նշանակում է միմիայն բժիշկը: 

Ստերեոտակտիկ համակարգի կիրառմամբ հերթական նյարդավիրաբուժական վիրահատությունն է իրականացվել «Արաբկիր» բժշկական համալիրում: Այս համակարգը թույլ է տալիս անել միջամտություններ, որոնք մինչ այդ անհանար էին համարվում: News.am-ի պատրաստած տեսանյութը 35-ամյա պացիենտի գլխուղեղի կիստայի դրենավորման մասին է` ստերեոտակտիկ համակարգի միջոցով: Այն կիրառվում է նաեւ Պարկինսոնի հիվանդության, էպիլեպսիայի վիրահատական բուժման, ինչպես նաեւ գլխուղեղի ուռուցքների աբլյացիայի, ռադիովիրաբուժության եւ բիոպսիայի ժամանակ։ Մանրամասները ներկայացնում են նյարդավիրաբույժ Սեւակ Բադալյանն ու նյարդավիրաբուժական ծառայության ղեկավար Նիկո Արզումանյանը:   «Արաբկիր» բժշկական համալիրում իրականացվում է հերթական վիրահատությունը ստերեոտակտիկ համակարգի կիրառմամբ։ Կատարում են 35–ամյա տղամարդու գլխուղեղի կիստայի դրենավորում։ Կիստայից բացի տղամարդն ունի նաև գլխուղեղի մեծ ուռուցք, բայց պացիենտին անհանգստություն պատճառողը ոչ թե այդ ուռուցքն է, այլ կիստան. բացատրում է «Արաբկիր» բժշկական համալիրի նյարդավիրաբույժ Սևակ Բադալյանը։   «Պացիենտը Մի քանի տարի առաջ ունեցել է գանգատներ, հետազոտվել է, գլխուղեղի ՄՌՏ է արվել, հայտնաբերվել է գլխուղեղի խորանիստ հատվածների մեծ չափսերի ուռուցք, որը ներաճած էր կարևոր նյարդանոթային համակարգի մեջ, ոչ վիրահատական դեպք էր, և կատարվել է ճառագայթային բուժում։ Ուռուցքը գտնվում է ուղեղի ցողունին հարող հատվածում, որտեղ կա բավականին խիտ անոթային նյարդային համակարգ», – ասում է Սևակ Բադալյանը, նշելով, որ այդ ուռուցքի անգամ մասնակի վիրահատությունը կարող էր բերել լուրջ նյարդաբանական դեֆիցիտի։   «Ուռուցքի չափերը ստաբիլ են ճառագայթումից հետո, սակայն հարակից առկա է կիստա, որը, դինամիկ հետազոտությամբ, չափերով մեծանում է և առաջացնում է նյարդաբանական դեֆիցիտի խորացում։ Այդ պատճառով որոշեցինք կատարել կիստայի դրենավորում՝ հեղուկի հեռացում, որպեսզի հիվանդի մոտ պահպանվի նյարդաբանական կայուն վիճակ», – ասաում է նա։     Նախքան վիրահատությունը հիվանդն անցնում է  MRT հետազոտություն, իսկ վիրահատությունից անմիջապես առաջ կատարվում է համակարգչային տոմոգրաֆիա։ Հատուկ համակարգչային ծրագրի միջոցով այդ երկու հետազոտությունները համադրվում  են՝ վիրահատությունը ճշգրիտ կատարելու համար։   «Որոշվում է վիրահատական մուտքը և թիրախը, ինչպես նաև խորությունը տեղադրման խողովակի և կատարվում է դրենավորում կիստայի խոռոչի, և միացում մաշկի տակ գտնվող հատուկ ռեզերվուարին։ Վիրահատությունը կատարվում է ստերեոտակտիկ համակարգի կիրառմաբ, որը ապահովում է բավականին բարձր ճշգրտություն․միկրո-միլիմետրերի ճշգրտությամբ հնարավոր է հասնել համապատասխան թիրախին», – պարզաբանում է Սևակ Բադալյանը։   «Արաբկիր» բժշկական համալիրի նյարդավիրաբուժական ծառայության ղեկավար Նիկո Արզումանյանը նշում է. ստերեոտակտիկ համակարգը թույլ է տալիս նյարդավիրաբուժությունում իրականացնել այնպիսի միջամտություններ, որոնք  մինչեւ այսօր անհասանելի էին։ Այն կիրառվում է Պարկինսոնի հիվանդության և էպիլեպսիայի վիրահատական բուժման, ինչպես նաև գլխուղեղի ուռուցքների աբլյացիայի, ռադիովիրաբուժության  և բիոպսիայի ժամանակ։   «Ստերեոտակտիկ բիոպսիան  մինիմալ ինվազիվ միջամտություն է․հիվանդի գլխին ամրացվում է ստերեոտակտիկ շրջանակը, որից հետո համակարգչային տեխնոլոգիայի օգնությամբ մենք հստակ պարզում ենք այն ուղղությունը և այն հատվածը, որտեղից մենք պետք է կատարենք այդ ասեղային բիոպսիան, և պարզապես մոտ մեկ սանտիմետրանոց կտրվածք է արվում գանգի վրա և կտրվածքից մենք մաքսիմալ ճշգրտությամբ կարողանում ենք ներթափանցել գլխուղեղի անգամ ամենախորանիստ ուռուցքի մեջ և առանց որևիցե շրջակա հյուսվածք վնասելու և մինիմալի հասցնելով բոլոր վիրահատական ռիսկերը կարողանում ենք կատարել բիոպսիա», – ասում է նա։   Բժիշկը հավելում է. բիոպսիան  որպես կանոն իրականացվում է տեղային անզգայացմամբ՝ հիվանդը գտնվում է արթուն վիճակում։ Այս միջամտությունից մի քանի ժամ անց, հիվանդը կարող է վերադառնալ իր բնականոն կյանքին։   «Կա ձևավորված թյուր կարծիք, որ գլխուղեղի ուռուցքներին պետք չէ բիոպսիա, այլ պարզապես պետք է հեռացնել, բայց կան գլխուղեղի որոշակի  ուռուցքներ, օրինակ՝ կենտրոնական նյարդային համակարգի լիմֆոմա, որոնց դեպքում վիրաբուժական  միջամտությունը բուժման պլանի մեջ ներառված չէ, և այստեղ պարզապես անհրաժեշտ է կատարել ստերեոտակտիկ բիոպսիա կամ այլ բիոպսիա, որից հետո հիվանդը կստանա ճառագայթային և քիմիաթերապիա», – ասում է Նիկո Արզումանյանը։   Բիոպսիայից հետո ստացված նմուշն ուղարկվում է հյուսվածքաբանական և իմունոհիստոքիմիական հետազոտության, որոշվում է ուռուցքի տեսակը, ըստ այդմ էլ՝ հետագա բուժման մարտավարությունը, եթե ուռուցքը ենթակա է վիրահատության, ապա նաեւ վիրահատության ծավալը։   Ստերեոտակտիկ համակարգի օգնությամբ հնարավոր է իրականացնել նաև տեղային քիմիաթերապիա, ասում է բժիշկը. Նիկո Արզումանյանը նշում է. «Արաբկիր» բժշկական համալիրը անընդհատ զարգացնում է նյարդավիրաբուժական ծառայությունները, ներդնելով նորագույն տեխնոլոգիաներ։ Վերջին նման նորամուծությունը, որը ևս իրականացվում է ստերեոտակտիկ համակարգի կիրառմամբ՝ ստերեոէլեկտրոէնցեֆալոգրաֆիան է։ Ուղեղի խորանիստ հյուսվածքներում տեղադրվում են էլեկտրոդներ, որոնց միջոցով գրանցվում է ուղեղի ոչ նորմալ էպիլեպտոգեն ակտիվությունը։ Այս հետազոտությունը շատ կարևոր է էպիլեպսիայի բուժման համար։

ՈՒշադրություն, հարգելի գործընկերներ,   եթե դուք դեռեւս չեք ստացել Ավստրիայի Գրացի համալսարանի պրոֆեսոր Էրիկ Սորանտինի մասնակցությամբ անցկացված մանկական ռադիոլոգիային նվիրված կրեդիտավորված սիմպոզիումի հավաստագրերը, խնդրում ենք զանգահարեք «Արաբկիր» բժշկական համալիրի ճառագայթային ախտորոշման ծառայություն` 010 23 30 30 հեռախոսահամարով եւ ներկայացեք` նշելով սիմպոզիումին Ձեր մասնակցության մասին: Մեր աշխատակիցները կճշտեն հավաստագրի առկայությունն ու կհրավիրեն Ձեզ` ստանալու այն:   Հիշեցնենք, որ սիմպոզիումը կազմակերպել էին «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ Ճառագայթային ախտորոշման ծառայությունը, Երիտասարդ բժիշկների եւ ռեզիդենտների խորհուրդը` AYPA-ն եւ Մանկական բժիշկների հայկական ասոցիացիան` Open Medical Institute-ի սատելիտային սիմպոզիումների ծրագրի շրջանակում: Առողջապահության նախարարությունը կրեդիտավորել է սիմպոզիումը` 2 գործնական եւ 8 տեսական միավորներով:

Բարի սեպտեմբեր, սիրելի սովորողներ,   առողջ, խաղաղ ու խիզախ ընթացք ենք մաղթում բոլորիդ` կրթության ու գիտության ոչ հեշտ ճանապարհին: Սովորեք սովորել ու սիրեք սովորելը: Հիշեք, որ առանց ցանկության սովորող աշակերտը նման է թեւեր չունեցող թռչունի: Պինդ պահեք ձեր թեւերը, որպեսզի ձեր ճախրանքը լինի ավելի բարձր ու ավելի ազատ: Ճախրեք դեպի լույսը. այն կա, որքան էլ որ մութ լինեն պահերը:

Շարունակվում են կրթական-մարզական-հանգստի ու վերականգնողական ծրագրերով հագեցած օրերն «Ապարանի» առողջարանային ճամբարում: Այս տարի ճամբարականներից մոտ մեկ տասնյակն արցախցիներ են` Ստեփանակերտից, այլ քաղաքներից ու գյուղերից: Նրանք, ինչպես եւ մյուսները, գրանցված են «Արաբկիր» բժշկական համալիրի տարբեր դիսպանսերներում եւ պարբերաբար այցելում են` հերթական զննումների, հետազոտությունների, դեղեր ստանալու նպատակով: Արցախցի աս երեխաները Հայաստանում էին, երբ փակվել է դեպի տուն տանող միակ ճանապարհը: Նրանց մասնակցությունը ճամբարին ապահովվել է «Արաբկիր» միացյալ մանկական բարեգործական հիմնադրամի աջակցությամբ:   Անդրանիկը, Արենն ու Արմանը եղբայրներ են` Ասկերանի Այգեստան գյուղից: Արենն ամենաշատը ֆուտբոլի ժամերն է հավանում ճամբարում, իսկ Անդրանիկը` երեխաների հետ շփումը: Այստեղ նրանք նոր ընկերներ են գտել, նոր կապեր ու հույս ունեն, որ էլի առիթներ կլինեն հանդիպելու, միասին ժամանակ անցկացնելու:   Իսկ Մարսելի համար ճամբարն առանձնակի հիշվող է լինելու: Նա այստեղ դիմավորեց իր տասնամյակը` ճամբարի մեծերի ու փոքրերի ուրախ ընկերակցությամբ: Մարսելը Ստեփանակերտից է, առաջին օրը շատ էր կարոտել ծնողներին, առաջին անգամ էր առանձին լինելու: Բայց հիմա, հատկապես ծննդյան յուրահատուկ տոնից հետո, կարոտելու է ընկերներին ու դաստիարակներին. ասում է` գոհ եմ, շնորհակալ եմ, չէի պատկերացնում, որ այսքան լավ կանցնի ծնունդս:   Շնորհավորում ենք մենք էլ եւ Մարսելին ու բոլոր փոքրիկներին մաղթում առողջություն ու խաղաղություն:

Շնչառական խնդիրները բավական տարածված են ինչպես երեխաների, այնպես էլ մեծահասակների շրջանում: Դրանք կարող են ծագել տարբեր պատճառներով եւ պահանջել մասնագիտական տարբեր մոտեցումներ:   «Արաբկիր» բժշկական համալիրում համատեղված են շնչառական խնդիրների լուծման բոլոր ճանապարհները` ախտորոշման, բուժման, կանխարգելման եւ վերահսկողության օղակներով: Տարբեր ծառայությունների մեր թիմերի համատեղ ջանքերով պացիենտներն ազատվում են այդ խնդիրներից եւ շարունակում ապրել` լիարժեք շնչելով: News.am-ի տեսանյութը շնչառության խանգարումների եւ դրանցից ազատվելու ժամանակակից ձեւերի մասին է: Քթային դժվարաշնչությունը կարող է լինել տարբեր պատճառներով: Քթի փակվածությունը կարող է առաջանալ վարակիչ հիվանդությունների պատճառով կամ կարող է լինել անատոմիական շեղումների կամ նորագոյացությունների հետեւանք: «Արաբկիր» բժշկական համալիրի ՔԿԱ մեծահասակների եւ մանկական ծառայության ղեկավար Գուրգեն Հարությունյանը նշում է. մեծահասակների եւ երեխաների մոտ դժվարաշնչության ամենահաճախ հանդիպող պատճառները տարբեր են. Մեծահասակների մոտ ամենահաճախ հանդիպող խնդիրը միջնապատի թեքվածությունն է։ Դրա հիմնական երկու պատճառներ կան՝ առաջինը, երբ միջնապատի հիմնական աճառային հատվածը, որը բաժանում է քթի աջ եւ ձախ հատվածները, ավելի արագ է աճում, քան գանգի ոսկրերը, եւ չտեղավորվելով այդ հատվածում, սկսում է դեֆորմացվել։ Մյուս՝ առավել հաճախ հանդիպող պատճառները քթի տրավմաներն են, թեկուզ մանկական տարիքում ստացած, որն այդ ժամանակ չի արտացոլվում, բայց աճին ու զարգացմանը զուգահեռ կրկին միջնապատը դեֆորմացվում է եւ խանգարում շնչառությանը։ Միջնապատին զուգահեռ գնում է խեցիների հիպերտրոֆիան, որի պատճառները կարող են լինել միջնապատի թեքվածությունը եւ երկար ժամանակ քթի անոթասեղմիչ կաթիլների օգտագործումը։ Այս խնդիրը կարող է զուգակցվել պոլիպներով, որոնք բերում են քթային անցուղիների փակման։ Երեխաների մոտ ամենահաճախը հանդիպում է ադենոիդ հյուսվածքի գերաճը, որը գտնվում է քթըմպանում։ Այդ հյուսվածքը 9-10 տարեկանում հետ զարգացում է ունենում եւ խնդիրը վերանում է, բայց շատ դեպքերում հյուսվածքն ունենում է գերաճ, որը խանգարում է շնչառությանը։ Բուժումը կախված է հյուսվածքի գերաճի աստիճանից։ Քթում պոլիպների առկայության դեպքում պարտադիր կատարվում է համակարգչային տոմոգրաֆիա՝ պոլիպների ամբողջական տեղակայումը և վիրահատության ծավալը որոշելու համար։ «Արաբկիրում» այսօր այս վիրահատությունը կատարվում է էնդոսկոպիկ եղանակով. Ներկայումս քթի խոռոչում պոլիպների վիրահատությունը քթի եւ հարակից խոռոչներում մեր կլինիկայում կատարվում է ժամանակակից էնդոսկոպների օգնությամբ, որոնց դեպքում վնասը նվազագույնի է հասցվում, ոչ մի տեղից կտրվածք չի արվում եւ վիրահատությունները արվում են քթանցքների միջոցով՝ մոնիտորների վերահսկողությամբ։ Էնդոսկոպից բացի կենտրոնի ՔԿԱ ծառայությունը հագեցած է նաեւ այլ ժամանակակից սարքերով, որոնցով կատարվում է խեցիների աբլյացիա։ Շատ պացիենտների անհանգստանցում է խեցիների հիպերտրոֆիան։ Կան պացիենտներ, ովքեր ունեն դժվարաշնչություն միջնապատի հետ կապված բայց այժմ եւս ունեն դժվարաշնչության գանգատներ։ Դրա հիմնական պատճառը խեցիների հիպերտրոֆիան է։ Կան խեցիների բուժման ժամանակակից մոտեցումներ․ ինչպես վիրահատական միջամտություն, որի դեպքում կատարվում է խեցիների վազատամիա, վատերոպոզիցիա, այնպես էլ ամբուլատոր պայմաններում կարելի է կատարել խեցիների վիրահատություն։ Մեր կլինիկայում ունենք Olympus ֆիրմայի Selon սարքը, որը ժամանակակից, պահպանողական, խնայողական եւ արագ մեթոդ է։ Խեցիների աբլյացիա է կատարվում, որի ժամանակ խեցիները կրճատվում են եւ ունենում ենք բավականին լավ էֆեկտ։ Մեկ այլ մեծ խումբ, որը հանգեցնում է շնչառական բարդությունների, ալերգիկ ռինիտն է: Եվ այս խմբի բուժման համար անհրաժեշտ է դիմել ոչ միայն ԼՕՌ մասնագետին, այլեւ ալերգոլոգին: «Արաբկիր» բժշկական համալիրում այս խնդիրը լուծում են համալիր մոտեցմամբ։ Օտորինոլարինգոլոգը ձեզ անպայման կուղարկի ալերգոլոգիական ծառայություն ստուգման, եթե կասկածի, որ ձեր դժվարաշնչության պատճառը ալերգիան է։ Իսկ ալերգիայի հետեւանքները, որոնք հանգեցրել են շնչառության դժվարության, կբուժի ԼՕՌ մասնագետը։ Գուրգեն Հարությունյանի խոսքով՝ հատկապես պետք է ուշադիր լինել պոլիպների նկատմամբ, որոնք կարող են ալերգիկ ծագում ունենալ եւ կապված լինել բրոնխիալ ասթմայի հետ։ Դրա համար նման դեպքերում շատ հաճախ դիմում ենք ալերգոլոգի խորհրդատվության եւ հիվանդությունները վարվում են իրար հետ։ Ասթմայի հայտնաբերման դեպքում մինչ պոլիպի հեռացման վիրահատությունը պարտադիր է հիվանդներին նախապատրաստել եւ դա կատարվում է ալերգոլոգիների վերահսկողության տակ, կատարվում են շնչառական թեստեր, գնահատվում է ասթմայի ծանրության աստիճանը, նշանակվում բուժում, նախապատրաստում հիվանդին և գնում վիրահատության։ Շատ հանդիպում են նաեւ ալերգիկ ռինիտները, որոնք բերում են դժվարաշնչության, խեցիների այտուցվածության, անընդհատ լորձարտադրության՝ փռշտոցներով։ Կարող են լինել ինչպես սեզոնային, այնպես էլ շուրջտարյա ալերգիկ ռինիտներ։ Բուժումը այստեղ կատարվում է ոչ միայն քիչ-կոկորդ ականջաբանի կողմից կաթիլների նշանակմամբ, այլեւ ալերգոլոգի հետ համատեղ, որ նրանք նշանակեն բուժում, որոշեն ալերգենի տեսակը։ Լինում են դեպքեր, երբ ալերգիկ ռինիտը կա, բայց կա նաեւ արտահայտված միջնապատի թեքվածություն, որ անգամ խեցիների կրճատվելու ֆոնի վրա մեկ է՝ թեքվածությունը խանգարելու է շնչառությանը։ Այդ դեպքում գնում ենք վիրահատական միջամտության․ ուղղվում է միջնապատը, կրճատվում են խեցիները։ Գոյություն ունի մի հասկացություն, երբ միջնապատը վիրահատելուց հետո հիվանդները հարցնում են՝ մեր գանգատները կվերանան, թե չէ։ Վիրահատության արդյունքում այդ մարդու ալերգիկ ռինիտը չի վերանալու, սակայն երբ մենք ուղղում ենք միջնապատը եւ օդը սկսում է ճիշտ հոսել, ալերգիայի ժամանակ խեցիների մեծացման դեպքում շնչառությունը այդ աստիճան դժվարացած չի լինի։ Շնչառական բժշկության եւ ալերգոլոգիական ծառայության ղեկավար Աստղիկ Բաղդասարյանն ասում է. ալերգիայի ախտորոշումն իրականացվում է երկու փուլով. Առաջին փուլում մաշկային բրիք թեստերն են, որոնք հնարավորություն են տալիս մեծ քանակով հաճախակի հանդիպող ալերգենների նկատմամբ ստուգել գերզգայնությունը կամ սենսիբիլիզացիան եւ առաջարկել ալերգիկ ռինիտի կոնսերվատիվ բուժում, որը լինում է երկու տեսակի՝ սեզոնային բուժում եւ վերջնական բուժում, որը կոչվում է ալերգեն սպեցիֆիկ իմունոթերապիա։ Դրա համար անհրաժեշտ է նաեւ մոլեկուլյար դիագնոստիկա, որը եւս կարողանում ենք իրականացնել, այսինքն երբ ուզում ենք պարզել, թե որ լուծույթներն են անհարժեշտ թիրախավորված բուժում իրականացնելու համար, քանի որ տարբեր մարդիկ տարբեր ալերգեններից կամ դրանց տարբեր հատվածներից են ունենում ալերգիա։ Որպեսզի մենք ճիշտ ընտրենք բուժումը, նպատակաուղղված, այդ մոլեկուլյար դիագնոստիկան ենք իրականացնում արյան թեստերի միջոցով եւ առաջարկում իմունոթերապիա, որը տեւում է 3-5 տարի։ Մեքն աշխատում ենք նվազագույն տեւողությամբ իրականացնել բուժումը՝ 3 տարի, որն օգնում է հետագա կյանքի տարիների համար ալերգիկ ռինիտի աշխատնիշները նվազեցնել 60-80 տոկոսով, ինչը նշանակում է, որ եթե մարդը սեզոնի ընթացքում՝ 3-4 ամիս, օգտագործում են ամենօրյա դեղեր և անգամ այդ պարագայում չեն կարողանում նորմալ շնչել, անգամ զարգացնում են ստորին շնչուղիների բորբոքում՝ ասթմա, այս դեպքում 60-80 տոկոսով ամեն տարի նվազում է դեղերի օգտագործման քանակը եւ համապատասխանաբար նաեւ ասթմայի զարգացման ռիսկը։ Ալերգիայի եւ ասթմայի հետազոտության համար «Արաբկիր» բժշկական համալիրն ունի եզակի շնչառական լաբորատորիա, որտեղ որոշում են թոքերի ստատիկ եւ դինամիկ ծավալները, հետազոտում են տարբեր բիոմարկերներ, ստուգում թոքերի եւ սրտի աշխատանքը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության ժամանակ. Քանի որ ալերգիաները հաճախ ուղեկցվում են ասթմայով, մենք ունենք Հայաստանում եզակի շնչառական լաբորատորիա, որը հնարավորություն է տալիս որոշել թոքերի ստատիկ եւ դինամիկ ծավալները։ Կամ որ նույնն է՝ որքան օդ է տեղավորվում թոքերում, ինչ արագությամբ է մարդը արտշնչում, երբ մարդը շնչում է, որքան մնացորդային օդ է մնում թոքերում, եւ արդյոք այդ ցուցանիշները օբյեկտիվ են։ Քանի որ մենք հաճախ երեխաների հետ ենք գործ ունենում, որոնք դժվարանում են տեխնիկապես ճիշտ իրականացնել, կամ մեծահասակների, որոնք հիվանդության պատճառով դժվարություններ ունեն եւ այսպես կոչված բոդիպլետիսմոգրաֆիան մեզ թույլ է տալիս օբյեկտիվ ծավալները որոշել՝ անկախ պացիենտի կամքից։ Հիմնվելով այդ օբյեկտիվ տվյալների վրա՝ կարողանում ենք ախտորոշումը հաստատել կամ մերժել։ Ունենք նաեւ բիոմարկերների հետազոտություն։ Այսինքն երբ ուզում ենք իմանալ՝ արդյոք մարդու շնչուղիներում կա խրոնիկ բորբոքում եւ արդյոք նշանակվող բուժումը ժամանակավոր է լինելու, թե երկարատեւ, մենք որոշում ենք՝ արտաշնչական ազոտի օքսիդի հետազոտությամբ, որը ալերգիկ բորբոքման բիոմարկեր է շնչուղիներում եւ այժմ աշխարհում, հիմնականում՝ զարգացած երկրներում կիրառվում է ասթմայի ախտորոշման հաստատման համար։ Ունենք նաեւ ախտորոշման հաստատման թեստեր։ Քանի որ մենք աշխատում ենք նաեւ զինակոչիկների հետ, ում դեպքում շատ կարեւոր է հասկանալ, թե արդյոք մարդը խնդիր ունենում է ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության դեպքում, եւ եթե ունենում է, ինչ տիպի խնդիր է՝ շնչառությամբ է պայմանավորված, սրտի աշխատանքով, թե առկա են նյութափոխանակության հետ կապված խնդիրներ։ Այս դեպքում ունենք երկու հետազոտության տեսակ։ Մեկը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության ասթմայի թեստն է, որի դեպքում մարդը վազում է եւ մենք կարողանում ենք վազքի ընթացքում որոշել՝ ինչպիսի փոփոխությունների են ենթարկվում շնչուղիները։ Մյուսը թույլ է տալիս բացի շչուղիներից ստուգել նաեւ սիրտը, այսինքն էլեկտրասրտագրություն, միաժամանակ որոշում ենք՝ մարդը ինչքան թթվածին է արտաշնչում, ինչքան ածխաթթու գազ է արտաշնչում ներշնչման, որքան թթվածին է ներշնչում, այդ ընթացքում սիրտը ինչպես է աշխատում, եւ կարողանում ենք որոշել, թե այդ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության սահմանափակումը օրգանիզմի որ օղակի սխալ աշխատանքի պատճառով է տեղի ունենում կամ գուցե ոչ մարզված լինելու։ Այս հետազոտությունը մենք հաճախ կիրառում ենք նաեւ սպորտսմենների մարզունակությունը պարզելու համար։ Աստղիկ Բաղդասարյանն ասում է`քիթը շնչուղիների ծխնելույզն է։ Երբ այն փակված է, ստորին շնչուղիներում նույնպես կարող է խնդիր առաջանալ, քանի որ վերին եւ ստորին շնչուղիները կապված են իրար հետ: Ծխնելույզով` օդատար համակարգ, ապա հիմնական օրգաններ` թոքեր եւ հակառակը. «Արաբկիրում» ուշադրության կենտրոնում են առողջ շնչառության բոլոր հատվածները` ախտորոշող, բուժող, պահպանող եւ կանխարգելով բոլոր եղանակներով:      

«Արաբկիր» բժշկական համալիրն աշխատանքի է հրավիրում մշտական հիմունքներով, հերթափոխային և ցերեկային աշխատանքային գրաֆիկով բուժքույրերի: Պարտականություններ. կատարել բուժող բժիշկների նշանակումները` ճշգրիտ, լիարժեք, որակով և ժամանակին, ժամանակին կազմակերպել լաբորատոր/գործիքային հետազոտությունները և հետևել դրանց արդյունքների ստացմանը, իրականացնել պացիենտների բուժական խնամք, բուժական-ախտորոշիչ և կանխարգելիչ միջամտություններ` ըստ բժշկի նշանակման: Պահանջներ. միջին մասնագիտական կրթություն, մարդասիրություն, ընկերասիրություն, սովորելու պատրաստակամություն: Առավելություններ. ժամանակակից սարքավորումներով, բարձրորակ նյութերով և պարագաներով աշխատելու հնարավորություն, բժիշկների պրոֆեսիոնալ թիմում աշխատելու անգնահատելի փորձ, կանոնավոր մասնագիտական զարգացում: Փորձաշրջան. մինչ մեր թիմի լիարժեք անդամ դառնալը թեկնածուն անցնում է փորձաշրջան՝ մինչև 3 ամիս տևողությամբ, սակայն, փորձաշրջանի ընթացքով պայմանավորված, ժամկետը կարող է կրճատվել, փորձաշրջանն օգնում է ծանոթանալ ընկերության ներքին կանոնակարգերին, ձեռք բերել մասնագիտական պրակտիկ և տեսական հմտություններ, ծանոթանալ աշխատանքների կատարմանը։ Դիմելու համար Ձեր մոտիվացիոն նամակն ու կենսագրականն ուղարկեք [email protected] էլեկտրոնային հասցեին:

«Արաբկիր» բժշկական համալիրին շտապ անհրաժեշտ են սանիտարներ/մաքրուհիներ: Պահանջվող հմտություններ Արագաշարժություն Մաքրասիրություն Պարտաճանաչություն Պարտականություններ Իրականացնել հատկացված տարածքի մաքրման աշխատանքերը: Պահպանել սանիտարահիգիենիկ կանոնները: Գրաֆիկը` հնգօրյա, ցերեկային: Դիմելու համար խնդրում ենք գալ «Արաբկիր» ԲՀ, հասցեն` Մամիկոնյանց 30։

Վերակենդանացման եւ ինտենսիվ թերապիայի ծառայության մեր պրոֆեսիոնալների թիմը բառի բուն իմաստով փրկել է եւս մեկ երեխայի` 2,5-ամյա Արփիի կյանքը, որն իրենց տան այգում խմել էր հյութի շշի մեջ լցված թունաքիմիկատից:   Սիրելի ծնողներ, ուշադիր եղեք, հեռու պահեք քիմիական նյութերը` դեղեր, թունաքիմիկատներ եւ այլն, երեխաներին հասանելի տարածքներից: Դրանց անզգուշաբար, չգիտակցված ներթափանցումն օրգանիզմ կարող է ամենաանցանկալի հետեւանք ունենալ:   Շնորհակալություն, սիրելի բժիշկներ:  Շնորհակալություն, Հանրային հեռուստաընկերություն:     Ձիգ պոչիկներով հանգիստ քնածը` «Արաբկիրի» վերակենդանացման բաժանմունքում, 2,5 տարեկան Արփին է: Հենց այս փոքրիկն է, որ օրեր առաջ տանը հյութի շիշը լցված խիստ վտանգավոր ու բավական ուժեղ գյուղատնտեսական թունաքիմիկատ էր խմել: Աշոտ Գյուլբուդաղյան---«Արաբկիր» բժշկական համալիրի վերակենդանացման եւ ինտենսիվ թերապիայի ծառայության ղեկավար---Ծառերը սրսկելու դեղորայք է եղել, որն իրենից ներկայացնում է ֆոսֆոր-օրգանական միցություն, որը բավական թունավոր է: Որպեսզի պատկերացնեք` ինչքան թունավոր, կարող եմ ասել, որ դրա մի գրամը 20 լիտր ջրի համար է, որպեսզի լուծեն եւ օգտագործեն: Բժիշկ Գյուլբուդաղյանը շտապում է ստուգել երեխայի առողջական վիճակը, քանի դեռ աղջնակը չի զարթնել, որ կամակորություն անի: Փոքրիկին նախապատրաստում են դուրսգրման, ավելի ճիշտ` բուժման հետագա ընթացքը թունաբանության մանկական կենտրոնում շարունակելու: Հիվանդին Չարենցավանից այն աստիճան վատ, ծայրահեղ ծանր վիճակում էին իրենց մոտ հասցրել, որ անմիջապես միացրել էին արհեստական շնչառության ապարատին: Դեպքի մասին շատերն իմացան սոցցանցային գրառումից` փոքրիկի կյանքը մեզնից է կախված, պետք է արագ գտնել չճարվող դեղը: Մարդիկ նույնիսկ Մոսկվային օգնություն առաջարկեցին: Տեղում, սակայն, հնարավոր եղավ գտնել անհրաժեշտ պրեպարատը: Աշոտ Գյուլբուդաղյան---«Արաբկիր» բժշկական համալիրի վերակենդանացման եւ ինտենսիվ թերապիայի ծառայության ղեկավար---Ֆոսֆոր-օրգանական միացությունը երկու հակաթույն ունի` անտիդոտ, մեկը կար մեզ մոտ, մենք սկսեցինք անմիջապես, երկրորդը մեզ մոտ չկար, մենք կապվեցինք մանկական թունաբանության բաժանմունքի հետ` վերակենդանացման` Մուրացանի, բայց իրենք էլ չունեին, բայց իրենք էլ կապվեցին արդեն մեծահասակների թունաբանության Չերյոմուշկայի բաժանմունքի հետ, եւ էդ երկրորդ հակաթույնը էնտեղ կար եւ ծնողները բերեցին եւ մենք երկու հակաթույնն էլ արեցինք: Ամենավատն արդեն անցել է. սիրտ-անթային ու շնչառական համակարգերում թունաքիմիկատի առաջ բերած բարդությունները հաղթահարված են: Հինգշաբթիից Արփին արդեն ինքնուրույն է շնչում: Ինտենսիվ բուժման շնորհիվ կարողացել են խուսափել նաեւ լյարդի եւ երիկամի ախտահարումից: Բայց դեռ կան նյարդաբանական որոշակի հետեւանքներ` ջղաձգություն, ձեռքի դող: Աշոտ Գյուլբուդաղյան---«Արաբկիր» բժշկական համալիրի վերակենդանացման եւ ինտենսիվ թերապիայի ծառայության ղեկավար---Էսօրվա դրությամբ երեխան բավական լավ է, բավական դրական դինամիկայով, գիտակցությունը պարզ է, սնվելը նորմալ է, շրջապատի նկատմամբ ռեակցիան նորմալ է, ունի որոշակի նեւրոլոգիական խանգարումներ, որոնք թունավորման ժամանակ լինում են, բայց դրանք անցողիկ են: Կարեւորը` օրգանիզմը մարքվում է թույնից: Փոքրիկ պացիենտների ցուցանիշները` ջերմությունից սնունդ, մատյանում գրանցում են նրանց աղջացմանը շուրջօրյա հետեւող բուժքույրերը: Հատված բուժքույրերի խոսակցությունից----Կայուն վիճակ է: Ինչպես տեսնում եմ` քնած է դեռ: Այո: Կերակրվելու է ժամը 11:30` 150 մլ: Որքան թույն է Արփին խմել` անհայտ է: Մասնագետն ասում է` մի կում` 5 միլիգրամ էլ որ կուլ տված լիներ` իր քաշի համար մահացու դոզա է: Այս դեպքում կարողացան փրկել, որովհետեւ երեխան սոված չի եղել, նյութն արագ չի ներծծվել արյան մեջ: Բացի այց, մայրիկը` ճիշտ կողմնորոշվելով, փսխում էր առաջացրել, թույնի մի մասը թափվել էր: «Շնորհակալ եմ բոլորից». խնդրեց փոխանցել նկարահանվել չցանկացող հայրիկը: Նրան ու բոլոր ծնողներին մանկաբույժները զգոնության կոչ են անում դեղորայքն ու կենցաղային քիմիայի տարատեսակ նյութերը հեռու պահել երեխաներից: 2-5 տարեկանները թունավորման ամենառիսկային խումբն են. ինչ ձեռքն ընկավ առանց հասկանալու բերանն են տանում:

15-ամյա Մհերի ու 10-ամյա Արինի պատմությունները հուզիչ են ու նման հրաշքի: Մհերը վրաերթի էր ենթարկվել Երեւանում, Արինը` ավտովթարի` Իրաքում: Երկուսին էլ ծայրահեղ ծանր վիճակում տեղափոխել էին բժշկական հաստատությունների վերակենդանացման բաժանմունքներ` մեկին` Իրաքում, մյուսին` Երեւանում, ապա կատարվել էին վիրահատություններ, եւ հետո երեխաներին տեղափոխել էին «Արաբկիր» բժշկական համալիրի վերականգնողական ծառայություն:   Հիմա, երբ երեխաներն արդեն դուրս են գրվել, նրանց հարազատները խոստովանում են, որ այս ճանապարհն, իսկապես, դաժան էր, եւ իրենք կարողացել են անցնել դա` նվիրյալ մասնագետների օգնությամբ, տարբեր բժշկական հաստատությունների միջեւ համագործակցության, նախարարության հետ համակարգված գործելու եւ ներհիվանդանոցային թիմային ուժեղ աշխատանքի շնորհիվ:   Շնորհակալություն, սիրելի բժիշկներ եւ վերականգնողական ծառայության սիրելի թիմ` ֆիզիոթերապիստներ, էրգոթերապիստներ, լոգոպեդներ, Մհերն ու Արինն իսկական ուժեղներ են` ձեր շնորհիվ: Շնորհակալություն news.am:   «Արաբկիր» բժշկական համալիրի կլինիկական վերականգնողական բաժանմունքում փորձում են կրկին ոտքի կանգնեցնել 15–ամյա Մհեր Ավդալյանին։ Նրա հետ աշխատում է ֆիզիոթերապիստների եւ էրգոթերապիստների մասնագիտացված թիմ: Փետրվարի 20-ին Մհերը ենթարկվել է վրաերթի։ Նրան տեղափոխել են հիվանդանոց ծայրահեղ ծանր վիճակում։ Տղան ուներ գանգուղեղային վնասվածք, բազմաթիվ կոտրվածքներ, այդ թվում՝ ծոծրակի։ Ինը օր գտնվել է կոմայի մեջ, ապա ուշքի եկել, սակայն ուներ բարդացած թոքաբորբ, շարժվելու եւ հաղորդակցվելու խնդիրներ։ Լիանա Աղաջանյան---Մանկական ռեաբիլիտոլոգ, մանուալ թերապեւտ, «Արաբկիր» ԲՀ կլինիկական վերականգնողական բաժանմունքի ղեկավար---Մհեր Ավդալյանը հիվանդանոց էր եկել պատգարակով, տրախեոստոմայով, կերակրվում էր նազոգաստրալ զոնդով, քանի որ չէր կարող իր օրական ռացիոնը հավաքել, խմելու հետ խնդիրներ կային, չէր կարող նստել, ոտքը կոտրված էր՝ գիպսով։ Ռեաբիլիտացիան ուղղված էր երկրորդային խնդիրների բացառմանը, շատ դեպքերում հիվանդները կարող են կյանքից հեռանալ հենց դրանց պատճառով՝ վերքեր, անոթային խցանում եւ այլն։ Երկար ժամանակ գտնվել էր հորիզոնական դիրքում, դրա համար դժվարանում էր նստեցնելու պրոցեսը։ Հաջողվեց նստեցնել, հետո ստանալ ինքնուրույն նստած դիրք, ձեռքերի օգտագործում, ինքնուրույն վեր կենալ, կանգնել։ Մհերի մայրն էլ մեծ հավատով է եւ համոզված է, որ այս փուլը եւս կհաղթահարեն, երեխան կկարողանա քայլել։ Այդ գործում մասնագետների հետ Մհերին նաեւ ընտանիքն է օգնում: Գոհար Ավդալյան---Մհերի մայրը---«Արաբկիր» բժշկական կենտրոնը անչափ շատ օգնեց իմ երեխային ոտքի կանգնելու համար, ես շատ շնորհակալ եմ իրենց, բժիշկների հոգատարությունը, այդ ամենը... չգիտեմ... ամեն ինչի համար, շատ շնորհակալ եմ, իրենց, չէի պատկերացնում․ դե ես երբեք այդտեղ չեմ եղել, վեց երեխայի մայր եմ, բայց ոչ ոք հիվանդանոցում չէր հայտնվել: Նրանք ահռելի աշխատանք կատարեցին, որի շնորհիվ երեխաս հիմա կարողանում է նստել, իսկ այն ժամանակ չէր կարողանում եւ միշտ պառկած վիճակում էր, իսկ հիմա համ նստում է, համ խոսում է։ Այն ժամանակ կոնտակտի մեջ չէր մտնում, իսկ հիմա շփվում է, արտահայտում է իր ցանկությունները։ Սուր փուլում վերականգնողական բուժման ավարտից հետո, երբ վիճակն արդեն կայունացած էր եւ տղան կարողանում էր ինքնուրույն նստել, խմել եւ ուտել, լիարժեք վերականգնվել էր շնչառական ֆունկցիան եւ հեռացվել էր տրախեոստոման, Մհերն անցել է վերականգնողական բուժման հաջորդ փուլ` «Արաբկիր» բժշկական համալիրի «ԱրԲեՍ» առողջության կենտրոնում: Նա դեռ տեղաշարժվում է անվասայլակով, սակայն բժիշկ Լիանա Աղաջանյանի խոսքով՝ դա արդեն մեծ ձեռք բերում է եւ հույս ունեն, որ «ԱրԲեՍի» պարապմունքներից հետո կվերականգնվեն նաեւ կանգնելու եւ տեղաշարժվելու ֆունկցիաները: Բժիշկ Լիանա Աղաջանյանը եւս մեկ բարդ դեպքի մասին է պատմում. 10 տարեկան Արիի Պետրոսյանը «Արաբկիր» բժշկական համալիր էր տեղափոխվել ծանր ավտովթարից հետո։ Դեպքը տեղի էր ունեցել Իրաքում։ Այնտեղ երկու ամիս վերակենդանացման բաժանմունքում մնալուց հետո, վերականգնողական ծառայության անմատչելիության պատճառով, աղջիկը տեղափոխվել էր Հայաստան։ Առողջապահության նախարարության կողմից ուղղորդվել էր «Արաբկիր» բժշկական համալիր, որտեղ գործում է հատուկ մասնագիտացված կլինիկական վերականգնողական բաժանմունք։ Լիանա Աղաջանյան---Ինչու՞ կլինիկական ռեաբիլիտացիա, քանի որ այլ բժշկական խնդիրներ կան եւ անվտանգ չէ ուղղակի գտնվել ստացիոնարում, որտեղ չկա բազմամասնագիտական թիմ, որը կկարողանա ժամանակին համապատասխան ծառայություն մատուցել։ Ցանկացած տրավմայից հետո, հատկապես գլխուղեղային, ողնուղեղային տրավմաներ, այրվածքներ, ամպուտացիաներ, ցանկացած օրթոպեդիկ ծանր վնասումներից հետո երեխաները կարիք ունեն վերաինտեգրվելու իրենց սովորական կյանք, եւ դա իրականացնելու համար պետք է կատարվեն մի շարք միջոցառումներ՝ երեխային առօրյա կյանք վերադարձնելու նպատակով: Արինը պատգարակով էր տեղափոխվել բուժհամալիր։ Ուներ բազմաթիվ կոտրվածքներ, շունտավորված էր, ստանում էր հակացնցումային բուժում։ Նյարդաբանական վնասման հետեւանքով՝ չէր կարողանում պահել գլուխը, նստել, շրջվել անկողնում, խոսքը բացակայում էր: Երեխան հայերեն չէր հասկանում, ինչը դժվարացնում էր բժիշկների աշխատանքը: Արինը ուներ մեծ՝ ութ հոգանոց ընտանիք, որից միայն ինքն ու փոքր եղբայրն են ողջ մնացել։ Հայաստանում նրա խնամքով զբաղվում էին բարեկամները: Լիանա Աղաջանյան---Վերականգնողական աշխատանքներից հետո երեխան կարողանում էր ինքնուրույն նստել, նստած դիրքը կայուն պահել, չնայած որ այդ գործողությունները անհնարին էին առաջին ամսում: Սկսեց օգտագործել ձեռքերը, սակայն նեվրոլոգիական դեֆիցիտը կրկին առկա էր, եւ գործողությունները վրիպումներով էր կատարվում, բայց միեւնույն է երկու ձեռքը լավ օգտագոծում էր, սկսեց հայերեն հասկանալ եւ հայերեն խոսել, ճիշտ է, հիմնական լեզուն արաբերենն էր. կենտրոնի լոգոպեդը արաբերեն սովորեց, Արինը՝ հայերեն, եւ հաղորդակցումը նույնպես բարելավվեց: Վերականգնումը հասավ այն փուլին, երբ երեխան կարողանում էր բռնվել ու կանգնել, սակայն քայլքը դեռ չհաջողվեց մշակել, որովհետեւ ոտքի մի մաս կոնտրակտուրան դեռ կար: Վերականգնողական թերապիան թիմային աշխատանք է, որը կորդինացնում է բժիշկ-վերականգնողաբանը եւ որտեղ ամեն մասնագետ իր գործն է անում. ֆիզիոթերապիստն աշխատում է խոշոր շարժումները բարելավելու ուղղությամբ` նստել, կանգնել, տեղաշարժվել, քայլել, ինչպես նաեւ զարգացնել հավասարակշռությունն ու կոորդինացիան, էրգոթերապիստի օգնությամբ վերականգնվում են ինքնասպասարկման հմտությունները` ուտել, հագնվել, սանրվել, լվացվել, զգայական ընկալիչների զարգացմամբ կատարել նուրբ գործողություններ` մանր առարկաներով, իսկ լոգոպեդի աշխատանքն ուղղված է խոսքի ընկալմանն եւ արտաբերմանն, նաեւ կլման ակտի խանգարումները շտկելուն` անվտանգ ուտելն ու խմելը ապահովելու համար: Լիանա Աղաջանյան-----Մեր ամբողջ թերապիան հիմնված է եղել խաղի վրա։ Ամենակարեւորն է մեր աշխատանքում, որորվհետեւ մոտիվացիա է առաջացնում:  Այսպես` դանդաղ քայլերով առաջ գնալով էլ թիմը ճանապարհեց բոլորի սիրելին դարձած Արինին, որն արդեն կատակներ էր անում եւ անգամ կողքի սենյակում պարապող Մհերին նմանակում. Հատված Արինի խոսքից--- Լիլյա, Մհերը խոսում է` յա, յա, յա... Ընտանիքի բարեկամ հորեղբայր Վիգենն էլ, ինչպես Արինն էր նրան կոչում, եկել էր իր երեխաների հետ եւ փոխանցում էր տատիկի շնորհակալական խոսքը: Արինի եւ Մհերի նման բազմաթիվ երեխաներ ու մեծեր են անցնում «Արաբկիր» բժշկական համալիրի վերականգնողական ծառայությունով: Նրանց մեջ եւ զինվորներ, որոնք վիրավորվել էին պատերազմի օրերին: Մասնագիտական թիմի օգնությամբ նրանք վերագտնում են իրենց կորցրած հմտություններն ու վերաինտեգրվում`անցնելով կյանքի հաջորդ փուլերին:

«Արաբկիր» բժշկական համալիրի Ապարանի առողջարանային ճամբարը կրկին բացել է դռները եւ արդեն երկրորդ հերթափոխն է ընթացքի մեջ: Անսպառ խաղեր, երգ ու պար, բեմադրություններ, նկարչություն ու կերպարվեստ, մրցույթներ, սպորտ, լողավազան. ամենաիսկական` մարդկային շփման ճոխություն են վայելում երեխաները` «Արաբկիր» ԲՀ-ի դիսպանսեր տարբեր ծառայություններից:   Ընկերների, դաստիարակների եւ վերականգնողական թիմի մասնագետների հետ այստեղ անցկացրած օրերն, իսկապես, մոռանալ չի լինի: Ճամբար եկած բոլոր երեխաներն ուզում են վերադառնալ, ասում է պատասխանատու Արմինե Եպիսկոպոսյանը, այստեղ մի առանձնահատուկ ձգողական ուժ է գործում կարծես, եւ դա բարեկամության ուժն է: Ճամբարը գործելու է մինչեւ օգոստոսի 23-ը` ընդունելով եւս երկու հերթափոխ: Ամեն հերթափոխի 3-4 տասնյակ երեխա է մասնակցում` 14 օրով:   Բարի հանգիստ եւ առողջություն, մեր սիրելի ճամբարականներ

Ուրախ հանդեսով է ավարտվել Լսողական խնդիրներ ունեցող երեխաների Խոսքի զանգացման կենտրոնի այս տարվա շրջանը եւս: Երեխաներն իրենց 8 ընկերներին ճանապարհել են հանրակրթական դպրոցներ, եւ կարեւորը` զարգացած խոսքով, ինչն անգնահատելի նշանակություն ունի նրանց հետագա ուսումնական ընթացքի եւ, ընդհանրապես, կյանքի համար:   Եթե հասարակության շատ քիչ, կարելի է ասել` հատուկենտ ներկայացուցիչներ են, որ գիտեն ժեստերի լեզու, որով հաղորդակցվում են խուլ եւ խոր ծանրալսությամբ մարդիկ, ուրեմն առավել քան առաջնային է դառնում այս երեխաների խոսքի զարգացումը, ինչին էլ ուղղված են «Արաբկիր» բժշկական համալիրի մասնագիտական թիմի ջանքերը: Երեխաների համար այստեղ, նախեւառաջ, լսողական ճիշտ սարքեր են ընտրվում եւ հարմարեցվում դրանք` ըստ լսողության աստիճանի եւ անհատական կարիքի: Դրան զուգահեռ կազմակերպվում են սուրդոթերապիստների հետ խորհրդատվական հանդիպումները, մի փոքր ավելի ուշ` կանոկակարգված պարապմունքները` երկու օր անհատական եւ երկու օր խմբակային-երաժշտական ժամանակացույցով: Այսպիսով, մեր փոքրիկները սկսում են սովորել ամենավաղ տարիքից` հաճախելով պարապմունքների, զգալով պատասխանատվություն եւ դառնալով ավելի կազմակերպված ու ինքնուրույն: Դա նկատում են նրանց դպրոցում ընդունող ուսուցիչները:   Բարի երթ ենք մաղթում, հետաքրքիր եւ հաճելի ճամփորդություն դպրոցում, մեր սիրելիներ:

Մեր փոքրիկ արցախցուն այս անգամ Հանրային հեռուստաընկերությունից էին հյուր եկել: Նկատել են, որ Մոնթեն կարոտում է մայրիկին:   Հույս ունենք, որ երեխան կհաղթահարի հիվանդությունն` առանց հետեւանքների եւ ծնողների հետ տուն կվերադառնա` քույր-եղբայրների մոտ:   «Արաբկիր» ԲՀ-ի թիմն անում է հնարավոր առավելագույնը` հանուն փոքրիկի:

Ամփոփելով «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ-ի մասնակցությունը IMCA6-ին` Հայաստանի միջազգային բժշկական 6-րդ համագումարին սատելիտային երկու սիմպոզիում` «Մանկական մաշկաբանություն» եւ «Ցիստիկ ֆիբրոզ» թեմաներով, շուրջ երեք տասնյակ բանավոր ելույթ համագումարի պլենար նիստերի եւ սատելիտային սիմպոզիումների ժամանակ` առողջապահության կազմակերպման, բուժքույրական գործի, թերապեւտիկ եւ վիրաբուժական մասնագիտությունների թեմաներով, շուրջ երեք տասնյակ տպագրված աբստրակտ` Առողջապահության Ազգային Ինստիտուտի «Առողջապահության եւ բժշկագիտության հայկական հանդեսում»: «Արաբկիրի» 9 մասնագետ ընդգրկված էր համագումարի 119 հոգանոց գիտական խորհրդում Համագումարի պատվավոր նախագահն էր «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ գիտական ղեկավար, պրոֆեսոր Արա Բաբլոյանը:   Նշենք, որ այս անգամ համագումարին մասնակցել է աննախադեպ թվով` 518 մասնագետ, նրանցից 345-ը` Հայաստանից:

Այսօր մեկնարկել է Հայաստանի միջազգային բժշկական 6-րդ համագումարը` «Միասին կարող ենք ավելին» կարգախոսով: Համագումարի բացման պաշտոնական արարողությունը տեղի է ունեցել երեկ` Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանում: Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Արտաքին հարաբերությունների եւ արարողակարգի բաժնի ղեկավար Նաթան արքեպիսկոպոս Հովհաննիսյանը համագումարի մասնակիցներին է փոխանցել Վեհափառ Հայրապետի օրհնությունն ու ողջույնի խոսքը: Ողջույնի խոսքով հանդես են եկել նաեւ ՀՀ Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը, Արցախի հանրապետության Առողջապահության նախարար Վարդան Թադեւոսյանը` տեսակապով, համագումարի պատվավոր նախագահ Արա Բաբլոյանը, Հայկական բժշկական միջազգային կոմիտեի նախագահ Վիգեն Սեպիլյանը, IMCA6-ի համանախագահներ Գեւորգ Յաղջյանն ու Համբարձում Սիմոնյանը:   Համագումարի բացման արարողության ժամանակ հայկական բժշկագիտության մի խումբ երախտավորներ, նրանց մեջ եւ «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ գիտական ղեկավար եւ կառավարման խորհրդի նախագահ, պրոֆեսոր Արա Բաբլոյանը եւ համալիրի Նյարդաբանության եւ էպիլեպտոլոգիայի ծառայության ղեկավար Բիայնա Սուխուդյանը, արժանացել են հատուկ պարգեւների: Շնորհավորում ենք, մաղթում առողջ եւ խաղաղ ընթացք:   Համագումարը շարունակվելու է մինչեւ հուլիսի 8-ը: Բոլոր մանրամասներին կարող եք հետեւել IMCA6-ի կայքով եւ ֆեյսբուքյան էջով: https://6imca.am/ https://www.facebook.com/6imca

Արցախից ուղղաթիռով Հայաստան տեղափոխված մեկամյա Մոնթեի մոտ դրական տեղաշարժ կա եւ հույս, որ հիվանդությունն անհետեւանք կլինի, երեխան լիովին կվերականգնվի:   «Արաբկիր» բժշկական համալիրի թիմն արել եւ անում է հնարավոր առավելագույնը՝ բժշկական օգնության կարիք ունեցող մեր բոլոր պացիենտների, նրանց մեջ եւ՝ փոքրիկ Մոնթեի համար:   Հիշեցնենք, որ անցած շաբաթ Կարմիր խաչի օգնությամբ կրկին Արցախ է մեկնել «Արաբկիր» ԲՀ-ի նյարդաբանության եւ էպիլեպտոլոգիայի ծառայության ղեկավար Բիայնա Սուխուդյանը, որն Արցախում էր շրջափակման նախորդ օրվանից` մոտ երկու ամիս շարունակ: Արցախում մանկական նյարդաբաններ չկան, մինչդեռ նրանց կարիքը շատ է զգացվում:   Շնորհակալություն, սիրելի բժիշկներ:  Շնորհակալություն, Ազատություն ռադիոկայան:

Սիրելի գործընկերներ,   տարվա խոշորագույն բժշկական-առողջապահական իրադարձության` Հայաստանի միջազգային բժշկական 6-րդ համագումարի բացմանը հաշված օրեր են մնացել: Այն տեղի կունենա հուլիսի 5-ին` Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանում: Հիմնական նիստերը կանցկացվեն հուլիսի 6-ից 8-ը` Արմենիա Մարիոթ հյուրանոցում: Համագումարի պատվավոր նախագահն է «Արաբկիր» բժշկական համալիրի գիտական ղեկավար, պրոֆեսոր Արա Բաբլոյանը:   Համագումարին եւ սատելիտային համաժողովներին կմասնակցի շուրջ 2000 մասնագետ` Հայաստանից եւ արտասահմանից: Արդեն սկսվել են սատելիտային համաժողովները, որոնց ցանկին կարող եք ծանոթանալ այս հղումով: https://6imca.am/satellite-symposiums   «Արաբկիր» բժշկական համալիրը եւս հյուրընկալելու է սատելիտային համաժողովի մասնակիցների` «Ցիստիկ ֆիբրոզը 21-րդ դարում. ախտորոշման եւ բուժման ժամանակակից հնարավորությունները» թեմայով, հուլիսի 7-ին, համալիրի կոնֆերանսների դահլիճում: Սիմպոզիումի ծրագիրը` հղումով: https://6imca.am/.../%D4%BE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80...   Իսկ մինչ այդ` հուլիսի 5-ին, «Արաբկիր» ԲՀ-ի մաշկաբանական ծառայությունն ու Մանկական մաշկաբանների հայկական ասոցիացիան հրավիրում են «Մանկական մաշկաբանություն» սատելիտային սիմպոզիումին` Ադմիրալ Իսակով 11 հասցեում (Downtown Foodpark): Ծրագիրը` հղումով. https://6imca.am/.../2023/05/Pediatric-Dermatology.pdf   Համեցեք: Արդյունավետ, հագեցած գիտական եւ համագործակցային օրեր ենք մաղթում բոլորիդ:

Սիրելի բարեկամներ, «Արաբկիր» բժշկական համալիրը միացել է «Միասին կարող ենք ավելին` հանուն Արցախի» նախաձեռնությանը, որի շրջանակում հուլիսի 4-ին տեղի է ունենալու բարեգործական համերգ` Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի կատարմամբ:   Համեցեք դուք էլ` ունկնդրելու Անտոն Բրուքների 9-րդ սիմֆոնիան` Սերգեյ Սմբատյանի դիրիժորությամբ: Բարեգործական համերգից գոյացած հասույթն ուղղվելու է Արցախի երեխաների առողջական կարիքներին:    Հուլիսի 4, 19:00, «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահ Տոմսերի ամրագրման համար` https://armsymphony.am/.../con.../178/tickets/get-tickets...

«Արաբկիր» միացյալ մանկական բարեգործական հիմնադրամը, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը եւ «Արաբկիր» բժշկական համալիրը 6-օրյա դասընթացներ են անցկացրել Արմավիրի եւ Լոռու մարզերի առողջության առաջնային պահպանման օղակի մանկաբույժների, ընտանեկան բժիշկների եւ բուժքույրերի համար` «Երեխայի զարգացման խանգարումների վաղ հայտնաբերման եւ միջամտության հիմունքներ» թեմայով: Նպատակը` բարելավել ավագ եւ միջին բուժանձնակազմի գիտելիքներն ու հմտությունները` երեխայի զարգացման գնահատման, այս նպատակով Առողջապահության նախարարության չափորոշիչներով հաստատված քարտերի կիրառման, զարգացման հապաղումների վաղ հայտնաբերման ու միջամտությունների կազմակերպման ուղղությամբ: Դասընթացները վարել են երեխայի զարգացման ոլորտում փորձառու մանկաբույժներ, զարգացման մանկաբույժներ եւ վերականգնողաբաններ: Մասնակցել է 325 բուժաշխատող: Նրանք ստացել են Առողջապահության նախարարության հաստատած ՇՄԶ տեսական եւ գործնական կրեդիտներ, ինչպես նաեւ ձեռնարկ` «Երեխայի զարգացումը, զարգացման հապաղումները եւ վաղ միջամտության հիմունքները» թեմայով: Կազմակերպվում են նաեւ մշտադիտարկման աջակցային այցեր` դասընթացի գիտելիքներն անմիջապես պրակտիկայում կիրառելու եւ ծագող հարցերը փորձագետների հետ քննարկելու նպատակով: Ծրագիրն իրականացվում է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի կողմից՝ «Արաբկիր» Միացյալ մանկական բարեգործական հիմնադրամի հետ համագործակցությամբ, Ռուսաստանի Դաշնության ֆինանսական աջակցությամբ իրականացվող «Բարելավված ծառայություններ հավասար մասնակցության և ներառական զարգացման համար» ծրագրի շրջանակում:  

Ծայրահեղ ծանր վիճակում գտնվող մեկ տարեկան երեխան, որին ռուս խաղաղապահների միջոցով Արցախից ուղղաթիռով Հայաստան են տեղափոխել այսօր կեսօրին, ընդունվել է «Արաբկիր» բժշկական համալիր:   Նշենք, որ երեխան Ստեփանակերտի «Արեւիկ» մանկական հանրապետական հիվանդանոց էր ընդունվել մի քանի օր առաջ՝ տոնզիլիտով եւ ցանով, ընդունվելուց մի քանի օր հետո բժիշկները փոքրիկի մոտ նկատել են քնկոտություն եւ տարօրինակ, ակամա շարժումներ: Նրանք կապ են հաստատել «Արաբկիր» բժշկական համալիրի նյարդաբանության եւ էպիլեպտոլոգիայի ծառայության իրենց գործընկերների հետ՝ մասնագիտական խորհրդատվության նպատակով: Արցախում այս պահին մանկական նյարդաբաններ չկան եւ մասնագիտական մշտական կապը «Արաբկիր» բժիշկների հետ պահպանվում է հեռահար կապի հնարավոր բոլոր միջոցներով: Մի քանի տեսազանգերից եւ հեռակա դիտարկումներից հետո որոշվել է, որ պետք է անպայման մագնիսառեզոնանսային տոմոգրաֆիա կատարել, քանի որ կասկած էր առաջացել, որ վիրուսը ներթափանցել է նյարդային համակարգ, ախտահարել գլխուղեղը՝ առաջացնելով վիրուսային էնցեֆալիտ: Արցախի բժշկների թիմը հրատապ կազմակերպել է հետազոտությունն ու ախտորոշումը հաստատվել է: Սակայն հետագա ավելի մանրամասն ախտորոշումը, որը կպարզեր, թե կոնկրետ որ վիրուսն է առաջացրել այդ խնդիրը, հնարավոր չի եղել, քանի որ Արցախի ճանապարհն արդեն մեկ շաբաթից ավել է՝ ամբողջովին փակ է, իսկ հատուկ վիրուսային այդ թեստերն արվում են միայն Հայաստանում: Բուժումը նույնպես հնարավոր չէ կազմակերպել Արցախում, քանի որ այս պահին Ստեփանակերտում չկան բավարար քանակի անհրաժեշտ դեղեր: Երեխայի առողջական վիճակը փաստացիորեն վտանգված էր, հատկապես այն պարագայում, որ ՄՌՏ-ով բացահայտվել է մեկ այլ լուրջ խնդիր եւս. բացի բորբոքումից երեխայի ուղեղում նկատվել է նաեւ արյունազեղում: Արցախի բժիշկները հրատապ եւ անձնվիրաբար արել են հնարավոր առավելագույնը՝ երեխայի վիճակը վերակենդանացման բաժանմունքում կառավարելու համար, սակայն այն, այնուամենայնիվ, օր օրի ծանրացել է, պարզ է դարձել, որ այդ ծանրությամբ երեխան չի կարող կառավարվել շրջափակված Ստեփանակերտում, պետք է նրան տեղափոխել Երեւան: Տեղափոխման կազմակերպումը ձգվել է եւս 24 ժամ, որի ընթացքում երեխայի վիճակն ավելի է վատացել, նրա մոտ սկսվել են ցնցումներ եւ նշանակվել է հակացնցումային դեղորայք:   Երեխան ուղղաթիռով Արցախից տեղափոխվել է Սիսիան: Սիսիանից Երեւան նրան տեղափոխել է «Արաբկիր» բժշկական համալիրի ռեանիմացիայի եւ ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքի թիմը՝ հատուկ կահավորված ռեանիմոբիլով: Այս պահին փոքրիկը գտնվում է հետազոտության փուլում՝ նախապես դրված ախտորոշումն ավելի հստակեցնելու եւ բուժման հետագա տակտիկան որոշելու համար:

«Առաջարկում եմ գտնել հարցի կարգավորման այլ ճանապարհներ եւ ոչ` խաղաղ բնակչության կյանքի հաշվին». Արա Բաբլոյանը պատասխանել է iravunc.com-ի հարցին:   Արդեն 7-րդ օրն է ո'չ ռուս խաղաղապահները, ո'չ էլ Կարմիր խաչը հնարավորություն չունեն դեղորայք, սնունդ հասցնել Ստեփանակերտ, ծանր վիճակում գտնվող հիվանդներին Երևան չեն կարողանում տեղափոխել։ Հակարիի անցակետը ադրբեջանական կողմը փակ է պահում մարդասիրական բեռնափոխադրումների և ուղևորափոխադրումների համար։ Այն օրից, երբ ձախողվեց իրենց դրոշը կամրջից դեպի Կոռնիձոր տանող հատվածում տեղադրելու փորձը, Արցախում ապրողները ամբողջական մեկուսացման մեջ են։ Ի՞նչ առողջապահական խնդիրներ է իր հետ բերելու հումանիտար աղետը հարցի պատասխանը փորձել ենք ստանալ «Արաբկիր» ԲՀ-ի գիտական ղեկավար, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր ԱՐԱ ԲԱԲԼՈՅԱՆԻՑ, ով փաստեց. -Այ՛ո, ամիսներ շարունակ շրջափակման մեջ գտնվող Արցախն այս պահին էլ ավելի դժվար իրավիճակում է, որովհետեւ գիտենք, որ շրջափակումն էլ ավելի է խստացել եւ եթե մինչ այս հնարավոր էր Կարմիր խաչի ու ռուս խաղաղապահների միջոցով Արցախում ապրող մեր հայրենակիցներին դեղորայք ու բժշկական պարագաներ հասցնել եւ այնտեղից Հայաստան տեղափոխել պացիենտների, որոնց բուժումը հնարավոր չէր կազմակերպել Արցախում, ապա այս պահին, դա էլ հնարավոր չէ, այսինքն այդ մարդիկ կարող են պարզապես դատապարտված լինել մահնվան: Ես կոնկրետ կարող եմ ասել, որ մենք Արցախում ունենք  օրգան-փոխպատվաստված պացիենտներ, որոնք առանց մեր բժշկական ծառայությունների եւ մեր ուղարկած դեղամիջոցների, չեն կարող շարունակել ապրել: Ուրեմն ի ՞ նչ է նշանակում այս մոտեցումն ուղղակիորեն. ընտրեք` կամ մահ, կամ լինել Ադրբեջանի կազմու ՞ մ: Որպես բժիշկ, սա ինձ համար անընդունելի է: Միեւնույն ժամանակ պրոֆեսորը ընդգծում է. -Մասնագիտական իմ կյանքում ես հարյուրավոր ադրբեջանցի երեխաների եմ բուժել եւ վստահեցնում եմ, որ նույնիսկ 80-ականների վերջին եւ 90-ականների սկբին, երբ խիստ լարված էին հարաբերությունները Ադրբեջանի հետ, երբեւիցե տարբերություն չեմ դրել բուժման կարիք ունեցող ադրբեջանցի եւ հայ երեխաների միջեւ, սա մեր հումանիտար մասնագիտության հիմնարար սկզբունքներից է: Ուզում եմ, որ Ադրբեջանի իշխանությունները, նայելով իրենց երեխաների եւ թոռների աչքերին, կարողանան զգալ, թե ինչ է սպասում Արցախի փոքրիկներին` այս շրջափակման պատճառով:   Առաջարկում եմ գտնել հարցի կարգավորման այլ ճանապարհներ եւ ոչ` խաղաղ բնակչության կյանքի հաշվին:

Սիրելի գործընկերներ` բժիշկներ, բուժքույրեր, մայրապետներ, առողջապահական գործի կազմակերպիչներ, շնորհավորում ենք բոլորիդ` Բուժաշխատողների օրվա առիթով:   Շնորհակալ ենք ձեր պրոֆեսիոնալիզմի, մասնագիտական աջակցության, նվիրումի, հոգատարության եւ աշխարհի առողջապահության առաջատարների հետ համաքայլ մեզ առաջ տանելու համար: Ձեզանից յուրաքանչյուրի աշխատանքն անգնահատելի մի օղակ է` հիվանդությունների կանխարգելման, ախտորոշման, բուժման, պացիենտների վերահսկողության ու վերականգնման մեծ ու բարդ շղթայում, իսկ այդ շղթայի ամբողջականությունը պահպանելը` հաջողության ամենամեծ գրավականը:   Առողջություն եւ խաղաղություն ենք մաղթում, մասնագիտական շարունակական վերելքներ, գնահատված լինելու զգացողություն, երջանկություն` ձեր ընտանիքների հետ, եւ որ շարունակեք լինել կենսական այդ շղթայի կարեւոր մի մասը` դարձնելով այն ավելի ուժեղ ու անկոտրելի: