Պարբերական հիվանդության մանկական հանրապետական կենտրոն

Պարբերական հիվանդությունը (ՊՀ) կամ միջերկրածովային ընտանեկան տենդը հայկական ազգաբնակչության համար համարվում է էթնիկ հիվանդություն և ունի MEFV գենի մուտացիաների կրելիության բարձր հաճախականություն (1 : 3-4):
Հիվանդությունն սկսվում է հիմնականում մանկական տարիքում:

Հայաստանում, սկսած 1980-ականներից, երեխաների մոտ ՊՀ-ի ուսումնասիրությամբ զբաղվել է ԵՊԲՀ մանկաբուժության ամբիոնը` պրոֆեսոր Վիլեն Աստվածատրյանի ղեկավարությամբ: Հետագայում` 1998թ-ին, Առողջապահության նախարարության որոշմամբ կազմավորվել է Պարբերական հիվանդության մանկական հանրապետական կենտրոնը (ՊՀՄՀԿ)` «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ կազմում:

Կենտրոնի գործունեության հիմնական նպատակն է հիվանդության բարդությունների (ամիլոիդոզի, կպումային հիվանդության) կանխարգելումը` վաղ ախտորոշման, դիսպանսեր հսկողության և շարունակական բուժման կազմակերպման միջոցով:

Սկսած 2003թ-ից կենտրոնն աշխատում է «Պարբերական հիվանդության վաղ ախտորոշումը և բուժումը երեխաների շրջանում» ծրագրով` Առողջապահության նախարարության պետական պատվերի շրջանակում, ԵՊԲՀ-ի եւ Բժշկական գենետիկայի և առողջության առաջնային պահպանման կենտրոնի հետ համագործակցությամբ: 2003-2015թթ-ին ծրագիրը հովանավորել է նաև «Հովարտ Կարագյոզյան» բարեգործական հիմնադրամը։

Ծրագրի շրջանակում մինչ այժմ իրականացվում է մինչև 18 տարեկան ավելի քան 3600 երեխայի դիսպանսեր հսկողություն և կոլխիցինով բուժում:

Գործունեության ոլորտները
ՊՀՄՀԿ իրականացնում է մասնագիտական աշխատանքներ հետևյալ ուղղություններով.

Բժշկական

Ներհիվանդանոցային` «Արաբկիր» ԲՀ-ԵԴԱԻ ընդհանուր մանկաբուժական բաժանմունքում իրականացվում է պացիենտների ՊՀ վերջնական ախտորոշումը, սկսվում է կոլխիցինով բուժումը:
Արտահիվանդանոցային` իրականացվում է

ՊՀ դիսպանսեր հսկողություն. ՊՀ ունեցող երեխաների դիսպանսեր հսկողությունը իրականացվում է ՊՀ ՀՄԿ կազմի մեջ ընդգրկված դիսպանսերում, պետական պատվերով: Ներկայումս դիսպանսերում ընդգրկված են մինչև 18 տարեկան 3600-ից ավել պացիենտներ: ՊՀ դիսպանսեր հսկողությունը ընդգրկում է բժշկական խորհրդատվություններ (տարեկան 2-3 անգամ), հետազոտություն և կոլխիցինիվ շարունակական բուժում: ՊՀ դիսպանսերում հաշվառված պացիենտներին հատկացվում է հայկական արտադրության կոլխիցին:
Ամբուլատոր խորհրդատվություն. ՊՀ կասկածելի առաջնային պացիենտների համար:
Արտագնա այցեր Հայաստանի մարզեր. ՊՀ կասկածով երեխաներին նախնական հայտնաբերելու և «Արաբկիր» ԲՀ-ում վերջնական ախտորոշելու, բուժման եւ դիսպանսեր հսկողության համար:

Գիտական
Գիտա-հետազոտական ուսումնասիրություններ. ՊՀ տարբեր ասպեկտների ուղղությամբ, մասնավորապես, կլինիկա-գենետիկական զուգահեռների, համաճարակաբանության, ատիպիկ ընթացքի, այլ իմուն և/կամ իմունաբորբոքային հիվանդությունների հետ զուգակցված դեպքերի հետազոտոտություն, բարդությունների` երիկամների ամիլոիդոզի, կպումային հիվանդության ուսումնասիրություն:
Գիտական ծրագրերի իրականացում և համագործություն. ISSAIDs, PRINTO, PReS, ESPGHAN միջազգային կազմակերպությունների, ինչպես նաև ԵՊԲՀ-ի և ԲԳԿ-ի հետ: Մասնավորապես, 2013 թ-ից ուսումնասիրվում են ՊՀ- երեխաների շրջանում՝ ատիպիկ ընթացքով, իմունային հիվանդութունների հետ զուգակցված և բարդացած ձևերի կլինիկական և գենետիկական առանձնահտկութունները» թեմայով:
Մասնակցություն ՊՀ և աուտոբորբոքային հիվանդությունների հետ առնչվող միջազգային կոնգրեսներին և կոնֆերանսներին
Գիտական հոդվածների տպագրում
Գիտական թեզերի պաշտպանություն. կենտրոնի բժիշկները ՊՀ-ի փորձագետներ են, գիտական կոչումով` բժշկական գիտությունների թեկնածուներ, իսկ կենտրոնի ղեկավարը` բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր:

Կրթական, մեթոդական, կազմակերպչական

Արտագնա այցեր ՀՀ տարբեր մարզեր և Արցախ. ԱՆ-ի, ՀՄԱ-ի, ՀՕՖ-ի, ԵՊԲՀ-ի հետ համատեղ` դասախոսություններ և գործնական պարապմունքներ բուժանձնակազմի համար, զրույցներ ծնողների հետ, բաց դռների օրեր:
Մասնակցություն ՀՄԱ մանկաբուժական դպրոցներին եւ ԵՊԲՀ կոնֆերանսներին
ՊՀ մեթոդական գրականության` ձեռնարկների, ուղեցույցների, տեղեկատվական թերթիկների մշակում և տպագրում

Տեղեկատվական
Մասնակցություն հեռուստատեսային եւ ռադիո հաղորդումների
Հանրամատչելի հարցազրույցներ եւ հոդվածներ մեդիայի տարբեր միջոցներով

Ձեռքբերումները
Շնորհիվ «Պարբերական հիվանդության վաղ ախտորոշումը և բուժումը երեխաների շրջանում» երկարատեւ` 2003թ-ից սկսված ծրագրի` կենտրոնի ունի մի շարք ձեռբերումներ.