Pediatric Gastroenterology and Hepatology Service

May 16 marks World Celiac Disease Awareness Day, dedicated to raising awareness about this chronic autoimmune condition. Celiac disease develops due to the body’s immune response to gluten, a protein found in grains such as wheat, rye, and barley. This immune reaction leads to inflammation and damage in the small intestine, impairing nutrient absorption. The condition can be inherited or acquired, and while it may appear at any age, it often presents with:  🔹 Constipation or diarrhea  🔹 Bloating  🔹 Growth delay, short stature, and delayed puberty in children At Arabkir Medical Center, celiac disease remains a key focus for the Gastroenterology Service, with over 100 children currently under supervision for this condition. As part of our commitment to advanced care, our specialists are also participating in the 57th Congress of the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN), where the latest developments in celiac disease management are being discussed. Dr. Siranush Pashinyan, pediatric and adult gastroenterologist at Arabkir, shared her expertise in an interview with Public Television's “News” program:  May 16 is World Celiac Disease Awareness Day. It is an immune disease diagnosed in people with a hereditary predisposition who consume foods containing gluten.  Siranush Pashinyan, a pediatric and adult gastroenterologist at the Arabkir Medical Center, says: "Gluten is a protein found in certain types of grains—wheat, rye, and barley. Most often, people consume it through flour, which contains gluten. When gluten enters the body, the immune system reacts, resulting in chronic inflammation in the intestines. This leads to serious health problems." The disease can manifest at any age, and the symptoms can vary. Siranush Pashinyan continues: "Symptoms include constipation, diarrhea, recurring abdominal pain, and bloating. In older children, for example, growth retardation, short stature, delayed sexual maturation, bone damage, and increased bone fragility due to impaired nutrient absorption may occur. In some cases, the disease can be completely asymptomatic." There are also non-digestive symptoms, such as hair loss and neurological issues. Some diseases can also be associated with celiac disease. So how is it diagnosed. Siranush Pashinyan explains: "The first step is an immunological test called the tissue transglutaminase antibody test. A healthy person who does not have celiac disease is very unlikely to have elevated levels of these antibodies in the blood. A positive result is considered a clinical indicator. The next step is to take biopsies from the gastrointestinal tract." The specialist also notes the primary method of treating celiac disease: maintaining a strict diet. Siranush Pashinyan says: "The only treatment is a gluten-free diet. Gluten must be completely eliminated from the diet. If the patient has pronounced symptoms, positive changes are typically observed within 2–3 weeks." In case of symptoms, self-medication should be avoided, and a doctor should be consulted. Siranush Pashinyan adds: "Our medical center has a pediatric gastroenterology dispensary monitoring service, where children with chronic gastrointestinal diseases up to the age of 18 are monitored. More than 300 children are currently under supervision, over 100 of whom have been diagnosed with celiac disease."  These children are under continuous monitoring to ensure they follow a proper diet and are not deficient in essential vitamins.

Constipation in children: In this #OpenFamilyEducation session, Armen Abrahamyan, a pediatric gastroenterologist at Arabkir Medical Center, provides valuable insights.   Listen, stay informed, and make the right decisions when you notice any issues with your child's digestive health.

What is celiac disease? Why does it occur? How does it manifest? What should and shouldn’t be done if celiac disease is suspected? As part of #OPENFamilyEducation, Dr. Siranush Pashinyan, a pediatric gastroenterologist at the Arabkir Medical Center, provided a brief overview of the condition.

At just 5 days old, baby Narek was diagnosed with biliary atresia—a congenital condition involving the absence of intrahepatic bile ducts. His only chance for survival was a liver transplant. Narek was immediately placed under the care of gastroenterologist-hepatologists at the "Arabkir" Medical Center. According to protocol, he needed to grow to 7-8 kilograms—typically achieved by 6-7 months old—before he could undergo the transplant. Narek was growing well with his mother’s milk and reached the required weight. The operation was scheduled for November 1, and our dedicated team of doctors and staff prepared for the procedure. However, an unexpected turn occurred: due to an acute respiratory infection, Narek quickly developed liver failure, disrupting all prior plans. Our team faced the immense challenge of arranging the operation within hours. In what seemed improbable, everything came together. Colleagues from Minsk and Korea arrived to assist, and the transplant took place on October 29. Narek’s devoted father selflessly donated part of his liver. The surgery went smoothly, and we extend our heartfelt thanks to all the specialists involved. Currently, Narek and his doctors are navigating the challenging post-surgical journey, making progress each day with increasingly positive outcomes. During this critical time, as always, The Health Fund for Children of Armenia, led by Armen Martirosyan, stood by our side. The Fund’s financial support, made possible by generous public donations, is invaluable not only to our medical center but to our country, as the surgery costs far exceed what the state can cover. This collaboration between the state, charitable organizations, and medical institutions exemplifies the power of unity for the sake of a child's life. Thank you to everyone who contributed ❤️ Wishing health to Narek and all children ❤️

Երեխայի լյարդի փոխպատվաստման հերթական վիրահատությունն «Արաբկիր» բժշկական համալիրում բարեհաջող է անցել: Չնայած դեպքը բավական բարդ էր, քանի որ երեխան ուներ ստանդարտից դուրս հավելյալ զարկերակ, այնուամենայնիվ, հայ եւ բելառուս բժիշկների թիմին հաջողվել է 14 ժամ տեւած վիրահատությունից հետո ստանալ լավ արդյունք: 12-ամյա տղան իրեն լավ է զգում, գտնվում է բժիշկների հսկողության ներքո` անցնելով հետվիրահատական խնամքի ոչ պակաս բարդ ճանապարհ` ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքում:   Ալբերտը, նրա ընտանիքն ու բժիշկները մեծ դժվարությունների առջեւ կկանգնեին, եթե չունենային Հայաստանի երեխաների առողջության հիմնադրամ - HFC Armenia-ի անգնահատելի աջակցությունը: Հիմնադրամը հանդիսանում է երեխաների լյարդի փոխպատվաստման մշտական հովանավորը` հատկացնելով վիրահատության համար անհրաժեշտ 14 մլն դրամ` ի հավելում պետության կողմից տրամադրվող 5մլն դրամ պետպատվերի գումարի: Այս անգամ, ելնելով ընտանիքի կարիքներից, հիմնադրամնն աննախադեպ որոշում է ընդունել` ֆինանսավորել նախավիրահատական թանկարժեք հետազոտությունների եւ դեղամիջոցների ձեռբերման ծախսերը եւս, որոնց մասին հաշվետվությունները Ալբերտին օգնության ձեռք մեկնած յուրաքանչյուր անհատ կկարողանա գտնել հիմնադրամի ֆեյսբուքյան էջում եւ կայքում:   Շնորհակալ ենք հիմնադրամին` նման մեծ աջակցության համար: Շնորհակալ ենք լյարդի փոխպատվաստման ամբողջ թիմին` գաստրոէնտերոլոգներ, վիրաբույժներ, այդ թվում` հեպատոբիլիար եւ ընդհանուր վիրաբույժներ, անոթային միկրովիրաբույժներ, անեսթեզիոլոգներ, ճառագայթային եւ լաբորատոր ախտորոշման մասնագետներ, իմունոսուպրեսիվ թերապիայի մասնագետներ, տրանսֆուզիոլոգներ, բուժքույրեր, ինժեներներ, տեխնիկներ, մայրապետներ, հերթապահ վարորդներ ու ադմինիստրատիվ աշխատակիցներ: Եվ, իհարկե, շնորհակալ ենք մեր բելառուս գործընկերիներին` ГУ "Минский НПЦ хирургии, трансплантологии и гематологии"֊ից։   Առանց միահամուռ ջանքերի այս ամենն ավելի դժվար կլիներ:    ГУ "Минский НПЦ хирургии, трансплантологии и гематологии" #երեխաներիԼյարդիՓոխպատվաստում #ChildrenLivertransplantation #ТрансплантацияПечениДетям #ԱրաբկիրԲՀ #ArabkirMC #МинскийНПЦЬирургииТрансплатологииГематологии #ՀայաստանիԵրեխաներիԱռողջությանՀիմնադրամ #HFCArmenia

Dear parents, You often ask us about various diseases, their symptoms, how they’re diagnosed, and treatment options and prevention methods. Among the topics that come up frequently is Familial Mediterranean Fever, which is very common among us.  Professor Gayane Amaryan has stepped up to answer the questions on the “Novosti Armenia” website. Get the lowdown on this condition and find the answers to your questions. 

The visits of our Swiss colleagues to various services and departments of "Arabkir" MC continue. Last week, Professor Christian Braegger, a renowned gastroenterologist, nutritionist, who previously headed the Gastroenterology and Nutrition service at the University Children's Hospital of Zurich, was the honored guest of the Gastroenterology and Endoscopy services.  During his visit, the professor conducted a workshop focused on endoscopic examinations of children, including gastroscopy and colonoscopy, as well as modern approaches to interpretation. Gastroenterologist-endoscopist Ani Hovnanyan performed 22 examinations during those days in the direct presence of the professor, benefitting from his advice and guidance throughout the procedures. Sona Martirosyan, was responsible for the anesthesia for the research. The gastroenterology service team, in collaboration with the general pediatric department, handled patient selection and preparatory work for these examinations.

  Professor Oleg Rummo and his team from the Minsk Scientific and Practical Center of Surgery, Transplantology and Hematology, paid another visit to the “Arabkir” Medical Complex. The primary focus of our 4-year cooperation is children’s liver transplantation. Besides discussing the details of new surgeries, the team also met with previously operated patients and their parents, evaluating the children’s condition.    The patient operated on during this visit was 14-year-old Rafael Khachinyan. The boy was diagnosed with liver fibrosis, cirrhosis and transplantation was indicated. The operation went successful, and Rafael is now in the post-operative recovery phase. His family is from the Tsaghkavan village in Tavush region. The total cost of operation was 19 million AMD, of which 5 million AMD was provided by the government, and the remaining 14 million was raised through the fundraising organized by the “Heath Fund for Children of Armenia”.    We are grateful for our patients, including Rafael, and all kind people who have contributed to this cause. Your donations have helped our children, their families and doctors in their difficult journey. Your support is truly invaluable. 

 «Արաբկիր» ԲՀ ուրո-վիրաբուժական բաժանմունքի ղեկավար Պողոս Գեյիկյանն ու գաստրոէնտերոլոգ Սիրանուշ Փաշինյանը՝ լյարդի փոխպատվաստման մասին: 

Երեխաների սնունդը մինչև մեկ տարեկանը բնականաբար բավականին տարբեր է մեծահասակի սննդից և գտնվում է ուշադրության կենտրոնում: Առողջ զարգացման համար հավասարակշռված սնունդ է պետք, որը կպարունակի բավարար չափով ածխաջրեր, սպիտակուցներ, ճարպեր, վիտամիններ, միկրոտարրեր: Շատ կարևոր են սպիտակուցները, որոնք կյանքի հիմքն են, մարդու ուղեղի զարգացման ամենակարևոր պայմանը: Դպրոցահասակ երեխայի և մեծահասակի սննդի մեջ տարբերությունը մեծ չէ: Բայց պետք է հաշվի առնել, որ երեխան աճման շրջանում է և նրա սնունդն ավելի հավասարակշռված պետք է լինի՝ հատկապես սպիտակուցներով հարուստ:   Որո՞նք են կրծքով կերակրման առավելությունները:   Կրծքի կաթում կան համապատասխան քանակով և որակով սպիտակուցներ, որոնք անհրաժեշտ են տվյալ տարիքում և հենց տվյալ կազմով: Իսկ կովի կաթը կամ այլ կաթի տեսակներ ունեն իրենց յուրահատկությունները և լիովին չեն համապատասխանում երեխայի սպիտակուցային կառուցվածքի պահանջին, ուստի և համապատասխանաբար՝ նրա ճիշտ աճին: Կրծքի կաթի ածխաջրերը և ճարպերը ավելի լավ են յուրացվում և ստեղծում համապատասխան պայմաններ երեխայի օրգանիզմի կառուցման համար: Շատ կարևոր առավելություն է իմուն գործոնների առկայությունը մայրական կաթի մեջ, որոնք պաշտպանում են երեխային մինչև  նրա սեփական իմունիտետի ձևավորումը: Վիտամինները և միկրոտարրերը նույնպես անհրաժեշտ չափով են առկա կրծքի կաթում, բացի վիտամին D-ից: Կրծքով կերակրելու առավելություններից է նաև կերակրի պատրաստման անհրաժեշտության բացակայությունը: Կրծքով կերակրման կարևորագույն գործոններից է երեխայի և մոր կապի ստեղծումը, որը նպաստում է երեխայի հոգեբանական ճիշտ զարգացմանը: Այսպիսով, կյանքի առաջին տարում  կամ գոնե 6 ամսվա ընթացքում պարտադիր է կրծքով կերակրումը:   Ինչպիսի՞ն է մինչև 1 տարեկան երեխաների արհեստական սննդի որակը:   Մինչև 1 տարեկան երեխայի ճիշտ սնուցումը կրծքով կերակրումն է: Եթե կրծքի կաթն անբավարար է, երեխան սնվում է ադապտացված կաթնային խառնուրդներով, որոնք կրծքի կաթին առավելագույնս մոտեցված խառնուրդներն են:   Ե՞րբ և ինչպե՞ս է ներմուծվում հավելյալ սնունդը:   Երեխայի նորմալ զարգացումը պահանջում է, որ երեխայի մոտ խնդիրների բացակայության դեպքում 6 ամսականից  ավելացվի հավելյալ սնունդ: Իսկ աճի հետ կապված խնդիրների դեպքում հավելյալ սնունդն ավելի վաղ է տրվում՝ 4-6 ամսեկանում: Ածխաջրատային հավելյալ սնունդը տարբեր բանջարեղենային խյուսերն են, շիլաները: Ապա կարևոր են նաև միսը, ձուն և այլն, որոնք իրենց դերակատարումն ունեն երեխայի ճիշտ զարգացման համար:   Կա՞ն բնածին վիճակներ, որոնց ժամանակ երեխան չի կարողանում ընդունել սննդի որոշ տեսակներ:   Այո, հազվադեպ հանդիպում են նյութափոխանակային դեֆեկտներ, որոնցից է գլուտենային էնտերոպաթիան՝ ցելիակիա կոչված հիվանդությունը, երբ երեխան չի կարող ուտել ցորենի որոշ տեսակներ, ինչը բերում է նրա վիճակի վատացման, ազդում աճի վրա, նաև որոշ դեպքերում կանխորոշում է մտավոր զարգացումը: Մուկովիսցիդոզի ժամանակ հնարավոր է նաև պանկրեատիկ անբավարարություն, ինչը բերում է ենթաստամոքսային գեղձի ֆերմենտների անբավարարության, նյութերի յուրացման խանգարման: Այս դեպքում բուժումն  իրականացվում է ֆերմենտներով:   Ինչպիսի՞ն պետք է լինի հիվանդ երեխայի սնուցումը:   Հիվանդ երեխան պետք է ուտի, չուտելը բերում է օրգանիզմի  թուլացման և դիմադրողականության անկման: Իհարկե հիվանդ ժամանակ սնունդն ավելի դյուրամարս պետք է լինի, բայց որոշակի սննդային արժեք հիվանդ երեխան պետք է յուրացնի: Նախկինում փորլուծության ժամանակ երեխային խորհուրդ չէին տալիս սնվել, բայց պարզվում է, որ աղիների ախտահարված բջիջները, որոնք պայմանավորում են նյութերի ներծծումը, առանց սննդի ավելի դժվար են վերականգնվում:   Կարելի՞ է  երեխային կերակրել հարկադրաբար:   Եթե երեխայի ֆիզիկական աճը նորմալ է և մեծ խախտում չկա, պետք է ծնողներին հանգստացնել, որ երեխային շատ չկերակրեն: Իսկ եթե իրոք երեխան չի ուտում, պետք է նախ հասկանալ պատճառը: Երբեմն տեղափոխումը, տատիկի մոտ տանելը փոխում է վիճակը: Երեխային պետք է կերակրել ոչ թե հարկադրաբար, այլ համոզելով:   Որքանո՞վ և ինչպե՞ս են ծնողները տեղեկացված երեխայի սննդի հարցերում:   ՀՀ Առողջապահության նախարարությունը պարբերաբար կազմակերպում է դասընթացներ բժիշկների համար: Հնարավորինս լուսաբանվում  են այդ հարցերը: Բժիշկները բացատրում են, պարզաբանում մանկան սնուցման եղանակները, խնդիրները  ծնողներին, այդ թեմայով բուկլետներ են տալիս: Բացի դրանից տարբեր կազմակերպությունների կողմից ևս ծնողական դասընթացներ են կազմակերպվում:   Ի՞նչ է կարևոր իմանալ:   Խորհուրդ եմ տալիս հետևել սննդաբանության կարևոր մոտեցումներին՝ ծննդից սկսած: Կան ընդհանուր մոտեցումներ, հրահանգներ, որոնք պետք է ճշտորեն կատարել: Շատ կարևոր է առողջ սննդին հետևելը, սննդի մեջ բանջարեղեն, մրգեր ներառելը:   Սերգեյ Սարգսյան Մանկաբույժ, «Արաբկիր» բժշկական համալիրին կից՝ Երեխաների և դեռահասների առողջության ինստիտուտի ղեկավար, ՀՀ Առողջապահության նախարարության  մանկաբուժության գծով խորհրդատու

Պարբերական հիվանդությանը (միջերկրածովյան ընտանեկան տենդ)